Μια από τις πιο ενοχλητικές δυναμικές όταν έχουμε ένταση μεταξύ μας είναι ο τρόπος με τον οποίο κάποιος θα ακυρώσει τα συναισθήματά μας, λέγοντάς μας πώς πρέπει να αισθανόμαστε για κάτι, πώς πρέπει να αντιδρούμε ή ότι κάτι δεν πάει καλά με εμάς αν έχουμε τα συναισθήματα που έχουμε.

«Δεν πρέπει να αισθάνεσαι έτσι».

Πρέπει να είναι η πιο αγενής και τοξική φράση κι όμως την ακούμε πάρα πολύ και μπορεί να τη λέμε κιόλας αρκετά συχνά στους άλλους.

Πολλοί μιλάμε για δύσκολα θέματα και καταστάσεις που μας προβληματίζουν ή μας στεναχωρούν και παίρνουμε μια τέτοια απάντηση που δεν προσφέρει τίποτα απολύτως πέρα από την αίσθηση ότι αυτός που είναι απέναντί μας δεν μπορεί να μας καταλάβει.

Με βάση αυτά τα λίγα που γνωρίζω για την ανθρώπινη φύση, είναι λογικό να πιστεύουν οι περισσότεροι ότι έτσι θα νιώσουμε καλύτερα, ότι μας ακούνε και είναι δίπλα μας.

Είναι αλήθεια ότι δεν μπορώ να γνωρίζω με βεβαιότητα για ποιο λόγο να ακυρώσεις τα συναισθήματα του άλλου και να απαντήσεις επικριτικά σε μια ιστορία που μιλά για μια δύσκολη εμπειρία ή μια επίπονη κοινωνική κατάσταση.

Οι άνθρωποι δυσκολεύονται να επεξεργαστούν τα δύσκολα συναισθήματα που έχει ο συνάνθρωπός τους, ο οποίος επιζητά κυρίως όχι τη συμπόνια και τη συμπάθεια, αλλά την κατανόηση – μια κατανόηση που ίσως συμβάλλει στην αλλαγή των πραγμάτων προς το καλύτερο.

Αυτό είναι κάτι που το κάνουμε ακόμα και με τα παιδιά μας: γιατί κλαις, γιατί νευριάζεις, δεν είναι λόγος αυτός για να στεναχωριέσαι…

Είναι κάτι που το κάνουμε ακόμα και σε μεγάλους σε δύσκολες στιγμές της ζωής τους. «Μη στεναχωριέσαι, θα βρεις άλλη δουλειά», «μην αγχώνεσαι, έχει ο Θεός», «μην κλαις, να είσαι δυνατός για τους άλλους»…

Ακυρώνουμε τα συναισθήματα των άλλων, γιατί δεν ξέρουμε πώς να φερθούμε εμείς οι ίδιοι. Νιώθουμε αμηχανία, νιώθουμε αδυναμία να χειριστούμε την κατάσταση και μιλάμε χωρίς να συνειδητοποιούμε τι λέμε, τι ακριβώς ζητάμε από τον άλλον.

Κάποια πράγματα καλύτερα να μην τα λέμε, λοιπόν, όταν ο άλλος μας περιγράφει το πρόβλημά του ή μια μεγάλη δυσκολία που έχει.

Ειδικά για τα σχόλια στο διαδίκτυο, που τόσο εύκολα γράφουμε «ελαφρά τη καρδία» και ανεβάζουμε»σε πρώτο χρόνο» το πρώτο που μας έρχεται στο μυαλό, έχουν γραφτεί και ξαναγραφτεί σχετικά άρθρα.

Πώς μπορείς να κρίνεις κάποιον που δε γνωρίζεις; Πώς μπορείς να κρίνεις κάποιον που δεν έχεις δει ποτέ; Πώς μπορείς να έχεις άποψη για τη ζωή του άλλου; Πώς μπορείς να ξέρεις τι κρύβεται στην ψυχή και σκέψη του άλλου;

Σχόλια που γίνονται μίζερα, ακόμα και χυδαία ή και απαγορευτικά. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι αν δεν έρθουμε σε αντιπαράθεση, δεν πρόκειται να ακούσουμε ο ένας τον άλλον, ότι ο άλλος οφείλει να ακούσει τι έχουμε να του πούμε εμείς προσωπικά επί του οποιουδήποτε θέματος!

Το να ακούμε πραγματικά ο ένας τον άλλον, όμως, συνεπάγεται ένα βαθμό ενσυναίσθησης.

Ενσυναίσθηση σημαίνει, στην πραγματικότητα, κατανόηση των συναισθημάτων κάποιου άλλου, το να βρεθούμε στη θέση του.

Πραγματικά πιστεύω ότι η ενσυναίσθηση είναι ο μόνος τρόπος για να αναπτυχθούμε: το να μάθουμε όχι μόνο να επικοινωνούμε τα συναισθήματά μας, αλλά να ακούμε τα συναισθήματα των άλλων.

Στη γραπτή επικοινωνία, και ειδικά στα social media, υπάρχει ούτως ή άλλως το χάσμα για το αν γινόμαστε πλήρως κατανοητοί ή αν κατανοούμε τι ακριβώς εννοούν με αυτά που μας γράφουν.

Χρησιμοποιούμε συχνά φράσεις, τις οποίες «μεταμφιέζουμε» και παρουσιάζουμε ευγενικές γράφοντας πρώτα «Καταλαβαίνω αυτό που λες…» ή «Ενδιαφέρουσα η άποψή σου…» όταν κάποιος μοιράζεται online μια προσωπική εμπειρία ή ιστορία και μετά «πετάμε τη βόμβα μας»…

1) «Καταλαβαίνω αυτό που λες……αλλά δεν θα συμφωνήσεις στο ότι…»

Το ζήτημα σε αυτή την πρόταση δεν είναι η συμφωνία. Είναι το «Αλλά» που το ξεκινά. Αυτό το «αλλά» παίρνει ολόκληρη την ιστορία κάποιου και στη συνέχεια προσπαθεί να διαλύσει ή να ακυρώσει εντελώς την εμπειρία του με τα δύο δευτερόλεπτα σκέψης του για το θέμα. Είναι αγενές. Προσπαθούμε να μπούμε σε μια συζήτηση που θα «παγιδεύσει» το συνομιλητή αποδεικνύοντάς του ότι κάνει λάθος.

Γιατί να απορρίπτουμε τις εμπειρίες των ανθρώπων; Ας πούμε «Σε ευχαριστώ που το μοιράστηκες, αυτό είναι εντελώς διαφορετικό από οτιδήποτε άλλο έχω ακούσει για το θέμα. Θα το ξανασκεφτώ σίγουρα». Ποιος θα το πει αυτό βέβαια;;

2) «Καταλαβαίνω αυτό που λες……αλλά μήπως είναι αλήθεια ότι…»

Αυτό είναι παρόμοιο με το προηγούμενο, εκτός από το ότι υπονοεί, επιπλέον, ότι αυτό που λέει ο άλλος είναι αναληθές. Προσωπικές εμπειρίες είναι. Εάν θέλουμε να συζητήσουμε κάποιο μεγαλύτερο ζήτημα, ας ξεκινήσουμε μια συζήτηση κάπου αλλού, δε χρειάζεται να εκμεταλλευόμαστε την προσωπική ιστορία κάποιου επειδή νιώθουμε την ανάγκη να διορθώσουμε τα συναισθήματά του με τα γεγονότα μας.

Ενσυναίσθηση. Ενσυναίσθηση. Ενσυναίσθηση. Ας πούμε: «Πω πω, όλα όσα διάβασα για αυτό ήταν συγκλονιστικά. Είναι ωραίο να διαβάζω μια προσωπική εμπειρία, είναι κάτι που δεν το περίμενα. Σε ευχαριστώ που το μοιράστηκες.» Θα έλεγες κάτι τέτοιο;

3) «Καταλαβαίνω αυτό που λες……στην πραγματικότητα η ιστορία δείχνει ότι …»

Δεν μας ρώτησε κανείς. Εκτός αν μας ρώτησε. Έλα, όμως, που κανείς δε μας ρώτησε… Πρώτα απ ‘όλα, η λέξη «Στην πραγματικότητα» είναι ακόμη πιο απορριπτική από το «Αλλά». Το «αλλά» τουλάχιστον ακούγεται σαν αντεπιχείρημα, το «Στην πραγματικότητα» είναι μια διόρθωση. Υπάρχει διαφορά. Είναι αγενές και προσβλητικό. Αυτό ισχύει και για τη λέξη «πραγματικά» σε ένα επιχείρημα που βασίζεται σε σχόλια. Μιλάμε για κάποιον που μοιράζεται μια προσωπική εμπειρία. Με το να αναλύουμε στατιστικά στοιχεία, νιώθουν ότι αυτοί οι αριθμοί και τα γράμματα σε μια τυχαία σελίδα είναι πιο σημαντικά από τα συναισθήματά τους. Φαίνεται, επίσης, ότι λέμε «καλά, αν ήσουν λίγο πιο μορφωμένος δεν θα ένιωθες έτσι». Όπως και να το πούμε, μην το παιδεύουμε, είναι αγενές.

Ας πούμε αν θέλουμε: «Για κάποιο λόγο αυτό μου θυμίζει το τάδε περιστατικό. Μου είναι δύσκολο, βέβαια, να συγκρίνω την ιστορία σου με όσα γνωρίζω. Τα είπες τόσο αληθινά μέσα από τα δικά σου μάτια…» Κάπως καλύτερο;

4) «Καταλαβαίνω αυτό που λες…. …Αν το σκεφτούμε λογικά όμως …»

Καλά, σοβαρά; Δε θα μπω καν σε διαδικασία να το σχολιάσω… Ας πούμε: Τίποτα. Τίποτα απολύτως. Μην πούμε τίποτα. Απλά ας κάνουμε κάτι άλλο!

5) «Καταλαβαίνω αυτό που λες…. …Δεν θα ήταν καλύτερο να ασχοληθείς με…»

Αυτό είναι σκληρό. Αυτό λέει σε κάποιον ότι τα συναισθήματά του δεν έχουν αξία, δεν αξίζουν να σπαταλάμε το χρόνο μας γι’ αυτά… Ότι παίρνουν το «χώρο» από κάτι άλλο… σε ένα διαδίκτυο που είναι γεμάτο με τα πάντα, πολλά εκ των οποίων ανούσια και άχρηστα.

Αν κάποιος μας φέρει μπισκότα στο γραφείο, υπάρχει περίπτωση να τον κυνηγάμε για να του πούμε ότι αυτό είναι χάσιμο χρόνου; Ότι θα μπορούσε να κάνει κάτι άλλο από το να μαγειρεύει;

Επίσης, είναι σαν να θεωρούμε δεδομένο ότι κάποιος μοιράζεται το τέλος μιας διαδικασίας που περνά. Συνήθως, όμως, δεν είναι έτσι. Ίσως δεν είναι εύκολο να προχωρήσει παρακάτω, ίσως το να μοιράζεται την εμπειρία του είναι το πρώτο πραγματικά μεγάλο (και δύσκολο) βήμα για αυτόν. Ίσως να νιώθει φόβο. Ό,τι φαίνεται σε εμάς ασήμαντο, γι’ αυτόν μπορεί να είναι ο κόσμος όλος.

Στο κάτω κάτω αν νιώθουμε ότι δεν αξίζει το χρόνο μας, γιατί να σχολιάσουμε;;;

Σε κάποιες περιπτώσεις, ίσως θέλουμε υποτίθεται να προστατεύσουμε άλλους που θα το δουν, αλλά αν είναι τα προσωπικά του συναισθήματα; Τα συναισθήματα κάποιου δεν είναι ποτέ ασήμαντα. Ας μην στείλουμε τίποτα. Δεν υπάρχει εναλλακτική.

Τις περισσότερες φορές που θα βρεθούμε μπροστά σε κάτι που καταθέτει ένας άλλος άνθρωπος δημόσια, έχουμε δύο επιλογές: να μη σχολιάσουμε τίποτα ή να πούμε απλά «ευχαριστώ που το μοιράστηκες», thanks for sharing που λέμε και στο χωριό μου!

Υπάρχουν συζητήσεις και υπάρχουν και ιστορίες. Οι ιστορίες δεν είναι συζητήσεις, δεν είναι θέμα διαφωνιών.

Να μην προσπαθήσουμε να συζητήσουμε την ιστορία κάποιου.

Αν θέλουμε να συζητήσουμε το θέμα της ιστορίας κάποιου ή ένα θέμα που συνδέεται με την ιστορία κάποιου, ας ξεκινήσουμε τη δική μας συζήτηση κάπου αλλού.

Να αφήσουμε ήσυχες τις προσωπικές ιστορίες των ανθρώπων.

Αν δεν μπορούμε απλά να δείξουμε κατανόηση, τότε έχουμε μεγαλύτερα προβλήματα από το αν κάποιος θέλει να ανοίξει κουβέντα μαζί μας online ή όχι.