Είπα χθες στο Instagram ότι θα γράψω γι’ αυτό το θέμα γιατί πραγματικά το έχω σκεφτεί πάρα πολλές φορές και γενικά στο σπίτι μας το τηρούμε ευλαβικά: δε βλέπουμε ειδήσεις και γενικά προγράμματα στην τηλεόραση που δεν είναι κατάλληλα για την ηλικία των παιδιών μας. 

Με έχουν ρωτήσει κατά καιρούς γιατί δεν μπορούν να δουν survivor ή διάφορες ελληνικές ή ξένες σειρές, διάφορες εκπομπές κλπ στην τηλεόραση που μπορεί να βλέπουν κάποιοι συμμαθητές τους. Προσπαθούμε να τους εξηγήσουμε ότι κάθε πρόγραμμα είναι ανάλογα με την ηλικία του καθενός και παρόλο που δεν τους αρέσει η απάντηση, το τηρούν.

Και το κάνουμε γιατί αυτά που προβάλλονται στην τηλεόραση συχνά δεν τα αντέχω ούτε εγώ… Δε θέλουμε τέτοιες εικόνες στο κεφάλι τους, τουλάχιστον όχι από τώρα.

Βέβαια, θα τύχει να δουν τηλεόραση και στα σπίτια των γιαγιάδων ή κάποιος φίλος τους να τους εξηγήσει αναλυτικά τι είδε ή να ακούσουν κι εμάς να συζητάμε για ένα θέμα. Σε αυτή την περίπτωση, συνήθως θα αναφέρουν κάτι που τους έκανε εντύπωση (νιώθουν ότι έκαναν κάτι πολύ σημαντικό, κάτι που κάνουν μόνο οι μεγάλοι) οπότε θα τους μιλήσουμε όπως μπορούμε για το θέμα.

Αυτές τις μέρες, όμως, η τηλεόραση έπαιζε «πυρκαγιές» σχεδόν όση ώρα ήμασταν στο σπίτι…Και μας έλεγαν «πάλι φωτιές θα δούμε;»

Οι ειδήσεις και η επικαιρότητα μπορεί να είναι ενοχλητικές για τα μικρά παιδιά. Πολλά είναι τα παιδιά που ανησυχούν πολύ για τις τρέχουσες υποθέσεις.

Με μέτρο, η τηλεόραση, σίγουρα, μπορεί να είναι μια μεγάλη πηγή εκπαίδευσης και ψυχαγωγίας για τα παιδιά. 

Tweet

Αλλά η απεριόριστη θέαση φέρνει  αντιμέτωπα τα παιδιά με πραγματικότητες, που πολλά από αυτά δεν είναι ψυχολογικά έτοιμα να «χωνέψουν».  Θα παρακολουθήσουν σκηνές βίας ή/και αιματοχυσίες, βομβαρδισμούς, τραυματίες από σεισμούς και καταστροφές, θα δουν πεινασμένα και εγκαταλελειμμένα παιδιά από όλο τον κόσμο, κακοποιημένα ζώα και θα ακούσουν για απαγωγές παιδιών, ενώ κοιμούνται, παίζουν ή έχουν πάει διακοπές.
Το άγχος τους θα φανεί κι από τις ερωτήσεις που κάνουν τα παιδιά μετά την έκθεσή τους στα ΜΜΕ:

«Μπορεί το σπίτι μας να πλημμυρίσει όπως αυτά στις ειδήσεις;»

«Μπορεί να καεί και η δικιά μας περιοχή;»

«Αν γινόταν πόλεμος στη χώρα μας, θα έπρεπε να πας να πολεμήσεις, μπαμπά;»

«Τι θα πάθουμε όταν ο ήλιος κάψει τη Γη;»

«Θα πάθω κι εγώ καρκίνο όπως εκείνο το κορίτσι χωρίς μαλλιά;»

«Μαμά, γιατί να σκοτώσει κάποιος τη γυναίκα του; Αφού είναι παντρεμένοι κι αγαπιούνται.»

«Κι αν την ώρα που πάω σχολείο, κάποιος με απαγάγει;»

Έχω ακούσει από άλλους γονείς και έχω διαβάσει και σε παρόμοιες μελέτες ότι πολλά παιδιά στο δημοτικό είχαν εφιάλτες σχετικές με τις τρέχουσες ιστορίες που είχαν ακούσει στις ειδήσεις ή είχαν δει στην τηλεόραση.

Είναι πολύ εύκολο να αφήσουμε την τηλεόραση ανοιχτή να παίζει – μπορεί να μην έχουμε καν επίγνωση του τι ακούνε και βλέπουν τα παιδιά μας.

Δυστυχώς, τα παιδιά (ανάλογα με την ηλικία τους) στερούνται  της γνώσης, των πληροφοριών, της εμπειρίας ή της κατανόησης για να θέσουν τις ειδήσεις σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο ή να εκτιμήσουν ρεαλιστικά τους κινδύνους.

Εξαιτίας αυτού, τα παιδιά τείνουν να γεμίζουν τα κενά με τη φαντασία τους.  Ένας εντυπωσιακός τίτλος μπορεί να δώσει «τροφή» για πραγματικά εφιαλτικά σενάρια που μπορούν αργότερα να τα κρατήσουν ξύπνια όλη τη νύχτα.

Αυτά που έχουμε εμείς στο νου μας ως γονείς με το Γιώργο* είναι τα παρακάτω:

1. Μέχρι να γίνουν τα παιδιά 10 περίπου χρόνων, να περιορίσουμε τα προγράμματα επικαιρότητας που δεν  απευθύνονται σε μικρές ηλικίες. Αν τύχει να είναι ανοιχτή η τηλεόραση σε πρόγραμμα που πιθανώς δείξει κάτι που δεν το περιμέναμε, το καλύτερο είναι να καθόμαστε μαζί τους, να ξέρουμε ακριβώς τι έχει δει. Να μην είναι ανοιχτή η τηλεόραση και να δείχνει οτιδήποτε. Έτσι, έχουμε την ευκαιρία να αντιμετωπίσουμε τυχόν φόβους και να προσφέρουμε μια πιο ισορροπημένη οπτική. 

2. Να μη φοβόμαστε να ρωτήσουμε απευθείας τα μικρότερα παιδιά εάν έχουν ανησυχίες για οτιδήποτε έχουν δει στην τηλεόραση, ώστε να ξέρουμε πώς να απαντήσουμε και τι πρέπει να τους πούμε. Πιστεύω ότι έτσι θα τους ενθαρρύνουμε να μοιράζονται μαζί μας τους φόβους και τις ανησυχίες τους από μικρή ηλικία και ελπίζω να συνεχιστεί και στο μέλλον.

3. Αν τελικά αφήσουμε τα παιδιά (που είναι κάτω των δέκα σήμερα) να παρακολουθήσουν τις ειδήσεις, όπως τώρα με τις πυρκαγιές, είμαστε εκεί μαζί τους και τους ρωτάμε αν κάτι που είδαν τα ενόχλησε ή τα τάραξε.

4. Αν τα παιδιά μας εκδηλώσουν φόβο για κάτι που είδαν ή άκουσαν, εννοείται πως τα παίρνουμε πάντα στα σοβαρά.  Πρέπει να αντισταθούμε στον πειρασμό να γελάσουμε ή να το κάνουμε να νιώσει «χαζό» με αυτό που μας είπε. Αυτό δεν θα τα κάνει να νιώσουν καλύτερα.

Τα παιδιά μπορούν να αγχώνονται για πράγματα που μπορεί να φαίνονται παράλογα στους ενήλικες, αλλά αν αισθάνονται ότι γελοιοποιούνται, ότι γίνονται ρεζίλι με αυτό που είπαν, μπορεί κάλλιστα να αποφασίσουν να κρατήσουν τις ανησυχίες τους για τον εαυτό τους στο μέλλον.  

Πολλοί κι από τους δικούς μας ακόμα φόβους είναι παράλογοι, αλλά αυτό δεν τους κάνει λιγότερο πραγματικούς.  Το να σκεφτούμε προσεκτικά τις ανησυχίες των παιδιών μας και να υιοθετήσουμε μια ρεαλιστική προσέγγιση επίλυσης παρόμοιων προβλημάτων θα αποδειχθεί χρήσιμο σε πολλά επίπεδα.

Όχι μόνο θα τους δείξει ότι ενδιαφερόμαστε για τις ανησυχίες τους, αλλά δείχνει, επίσης, ότι μια λογική, αιτιολογημένη απάντηση μπορεί να συμβάλει πολύ στην ηρεμία τους.

5. Είμαστε ειλικρινείς μαζί τους, αλλά όσα τους εξηγούμε πρέπει να είναι ανάλογα με την ηλικία τους και το γνωστικό τους επίπεδο.

6. Πιστεύουμε ότι, γενικά, πρέπει να τους μιλάμε για ό, τι συμβαίνει στις ειδήσεις. Να γνωρίζουν τι γίνεται στη χώρα, στον κόσμο, για πόσα πράγματα πρέπει να νιώθουμε ευγνώμονες, για πόσα πρέπει να παλεύουμε, για τα σημαντικά και τα ουσιαστικά.

*Σε καμία περίπτωση, δε θεωρώ ότι γνωρίζουμε ακριβώς τι πρέπει να κάνουμε με τα παιδιά και πώς ακριβώς να συμπεριφερθούμε ή ότι αυτό που κάνουμε είναι το σωστό. Δεν έχουμε καμία ειδικότητα ή εξειδίκευση στο ζήτημα, πέρα από όσα έχουμε βιώσει, έχουμε διαβάσει και όσα νιώθουμε.