Αρχείο ετικέτας #Parenting

Να μεγαλώσουμε ανεξάρτητα παιδιά

Σήμερα ξεκινάω να γράψω με πολύ κακή διάθεση…
Πολλά τα νεύρα και ενώ έλεγα θα ασχοληθώ με τις ταμπέλες στα παιδιά μετά τα stories μου στο instagram για τα «κοριτσίστικα» και «αγορίστικα» παιχνίδια, ασχολούμαι εδώ και μια βδομάδα με τα μαθήματα των παιδιών και πώς να βοηθήσω.

Έχω ξαναγράψει σχετικό άρθρο με τα διαβάσματα των παιδιών, αλλά σίγουρα παίζει ρόλο σε τι φάση είναι τα παιδιά και ηλικιακά και ψυχολογικά.
Και σίγουρα σε τι φάση είναι οι γονείς.

Το ερώτημα που τριγυρίζει στο μυαλό μου είναι πόση βοήθεια να δώσω και με ποιο τρόπο, ώστε να νιώσουν τα παιδιά ότι τα στηρίζω και είμαι δίπλα τους, αλλά και να μάθουν, να εκπαιδευτούν δηλαδή ότι είναι τα ίδια υπεύθυνα για τις υποχρεώσεις τους.

Αυτό που με προβληματίζει ιδιαίτερα, είναι η εξής διαπίστωση: δε με ενοχλεί τα παιδιά μου να πάνε αδιάβαστα ή να νιώσουν άσχημα ή να ντροπιαστούν στην τάξη. Είμαι πολύ συνειδητοποιημένη ότι πρέπει να νιώσουν τα ίδια ότι έχουν την ευθύνη για τις δικές τους εργασίες. Αυτό που με ενοχλεί κυρίως είναι μήπως ο δάσκαλος ή η δασκάλα βγάλει το συμπέρασμα ότι δεν ασχολούμαι με τα παιδιά μου, ότι μπορεί να σκεφτούν «αυτή η μάνα δεν ενδιαφέρεται». Το ίδιο νιώθω κι αν δεν προλάβω να φύγω από τη δουλειά για μια συνάντηση γονέων.

Με ενοχλεί δηλαδή αυτό το κλασικό «τι θα πουν οι άλλοι;» το οποίο σαν τρόπος σκέψης, ξέρω πολύ καλά ότι είναι προβληματικός, αλλά δεν είναι εύκολο να αποβάλλω αυτή τη νοοτροπία.

Όλοι οι γονείς θέλουμε, ή έχουμε ανάγκη, να μας θεωρούν «τους καλύτερους γονείς», να μας παινεύουν για τη συμπεριφορά μας και τα «υπέροχα» παιδιά μας.

Ξέρω, όμως, πόσο πολύ θέλω τα παιδιά μου να είναι ανεξάρτητα και υπεύθυνα. Μόνο έτσι θα γίνουν και υπεύθυνοι ενήλικες.

Σε πολλά σημεία της ζωής των παιδιών μας, πρέπει να απομακρυνθούμε, να κάνουμε ένα βήμα πίσω. Να τα αφήσουμε να «πάθουν και να μάθουν».

Να τα βοηθήσουμε, έτσι, να γίνουν ηθικοί και στοργικοί, παραγωγικοί και δημιουργικοί, ανεξάρτητοι νέοι. 

Ωστόσο, είναι (είμαστε) πάρα πολλοί οι γονείς, ειδικά τις τελευταίες δεκαετίες, που, από την αγάπη για τα παιδιά μας, από όλα αυτά που βλέπουμε στα social media, από τα δικά μας απωθημένα ίσως, θέλουμε να κάνουμε περισσότερα, όχι λιγότερα, γι ‘αυτά. 

Πιστεύουμε ότι όσο περισσότερο χρόνο, ενέργεια, προσοχή και χρήμα μπορούμε να διαθέσουμε στα παιδιά μας, τόσο το καλύτερο.

Τα παιδιά μας ξέρουν ότι δε θα τα αφήσουμε να πάνε αδιάβαστα (ακόμα κι αν έχουν ξεχάσει να κάνουν όλα τους τα μαθήματα), δε θα τα αφήσουμε χωρίς καθαρά ρούχα (ακόμα κι αν δεν έχουν βάλει στο καλάθι των απλύτων τα λερωμένα ρούχα τους), δε θα τα αφήσουμε νηστικά (ακόμα κι αν δεν έχουν στρώσει ή μαζέψει το τραπέζι).

«Η μαμά πάντα θα το κάνει».

Αναρωτιόμαστε σχετικά με το πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να ξεπεράσουν τους φόβους τους, να μάθουν να ρισκάρουν ή να γίνουν πιο υπεύθυνα. 

Ανεξάρτητα από το πόσο αγαπάμε τα παιδιά μας, ίσως να μην καταφέρνουμε να τους δώσουμε αυτά που πραγματικά χρειάζονται. 

Υπάρχουν πολλά σημαντικά πράγματα που δεν μπορούμε να κάνουμε για τα παιδιά μας, όσο κι αν το θέλουμε. 

Για να μεγαλώσουν με τους τρόπους που χρειάζεται να μεγαλώσουν, τα παιδιά πρέπει να κάνουν ένα βήμα μπροστά.

1. Δεν μπορούμε να κάνουμε τα παιδιά μας ευτυχισμένα με το ζόρι

Όταν κλαίνε, τρέχουμε να δούμε αν κινδυνεύουν. Όταν φαίνονται θλιμμένα, τυλίγουμε τα χέρια μας γύρω τους. Θέλουμε να προστατεύσουμε τα παιδιά μας από όλα τα άσχημα συναισθήματα, αλλά ο αγώνας και τα βάσανα είναι μέρος της ζωής και τα παιδιά πρέπει να μάθουν να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους. 
Σε εμπειρίες χωρίς τους γονείς (εκδρομές, σχολείο, δραστηριότητες) είναι πιο εύκολο για τα παιδιά να μάθουν τι μισούν και τι αγαπούν, τι τα κάνει να στεναχωρηθούν και τι τα κάνει ευτυχισμένα.

2. Δεν μπορούμε να προσφέρουμε στα παιδιά μας υψηλή αυτοεκτίμηση

Έχουμε στο μυαλό μας να ενισχύσουμε την αυτοπεποίθηση του παιδιού, λέγοντάς τους συνεχώς πόσο υπέροχοι και έξυπνοι είναι.  Κάτι τέτοιο, όμως, δε βοηθά.
Η αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση προέρχονται από την οικοδόμηση δεξιοτήτων και την εκμάθηση δύσκολων εργασιών που καταφέρνουν μόνα τους. 

3. Δεν μπορούμε να κάνουμε φίλους για τα παιδιά μας ή να μικροδιαχειριζόμαστε τις σχέσεις τους

Ακόμα και όταν είναι μωρά, ορισμένα παιδιά έλκονται έντονα το ένα από το άλλο. Παρόλο που εμείς μπορούμε να κανονίσουμε παιχνίδια με άλλα παιδάκια, τα παιδιά μαθαίνουν μόνα τους ο ένας με τον άλλον πώς να είναι φίλοι. Μπορούμε να υποστηρίξουμε τις φιλίες των παιδιών μας, να τους κανονίσουμε συναντήσεις για παιχνίδι, αλλά δεν μπορούμε να ελέγξουμε τις σχέσεις τους.

4. Δεν μπορούμε να απαγορεύσουμε τα «ηλεκτρονικά» στα παιδιά μας

Ζούμε εν μέσω μιας τεχνολογικής επανάστασης που αλλάζει δραματικά την οικογενειακή ζωή. Οι γονείς θέλουμε συνεχώς να περιορίσουμε τη χρήση ηλεκτρονικών συσκευών από το παιδί μας. Ωστόσο, όλοι μας περνάμε ίσο χρόνο μπροστά στις οθόνες – και τα παιδιά θα κάνουν αυτό που κάνουμε εμείς και όχι αυτό που λέμε.

5. Δεν μπορούμε να κάνουμε τα παιδιά μας ανεξάρτητα

Μέχρι ένα σημείο, τα παιδιά μου μπορεί ακόμα και να με κατηγορούσαν που ξέμειναν από νερό στο σχολείο, που δεν έπλυνα το ρούχο που ήθελαν να φορέσουν και ακόμα τα κάνουν κάποιες φορές. Έχω ακούσει παιδιά να λένε «α, η μαμά μου ξέχασε να μου βάλει στην τσάντα τα γυαλιά μου».
E, όταν τα παιδιά είναι μικρά θα το κάνουμε στην αρχή. Όταν, όμως, τα παιδιά ηλικίας 15 ετών δεν μπορούν να θυμηθούν τα γυαλιά τους, είναι επειδή είναι ανοργάνωτα ή επειδή η μητέρα τους αναλαμβάνει να θυμάται αντί αυτών…
Κάθε παιδί πρέπει να εξασκείται να είναι ανεξάρτητο και κάθε γονέας πρέπει να εξασκείται να αφήνει το παιδί του να είναι ανεξάρτητο. Δεν είναι εύκολο να το τηρήσουμε. Το ξέρω.

Η ανεξαρτησία, όμως, είναι σαν το άλμα εις ύψος: Πρέπει να τρέξεις και να πηδήξεις και μερικές φορές να αποτύχεις. Και στη συνέχεια να ανεβάσεις την μπάρα και να τρέξεις και να πηδήξεις ξανά. Ως γονιός, θα τρομάξουμε όταν τα παιδιά μας χτυπήσουν αυτή την μπάρα, αλλά δεν μπορούμε να πηδήξουμε αντί για αυτά!

Και θα δούμε ότι θα έχουν πολλές γλυκές στιγμές χωρίς εμείς να είμαστε παρόντες.

Αυτό που πιστεύω απόλυτα είναι ότι η δουλειά μας είναι να μεγαλώσουμε τα παιδιά μας έτσι ώστε να είναι έτοιμα να μας αφήσουν, οπότε πρέπει να είμαστε σε θέση να τα αφήσουμε να προχωρήσουν, παρακολουθώντας τα από απόσταση.

6. Και το βασικότερο: Δεν μπορούμε να κρατήσουμε τα παιδιά μας εντελώς ασφαλή (αλλά -δυστυχώς- μπορούμε να τα τρελάνουμε προσπαθώντας)

Παρακολουθούμε τις ειδήσεις και ανησυχούμε για όλα τα φοβερά πράγματα που μπορούν να συμβούν στα παιδιά μας.

Μένουμε απέναντι από το σχολείο και τα αγγλικά τους είναι ένα τετράγωνο μακριά. Ξέρω ότι πρέπει να τα αφήσω να πάνε με τα πόδια, αλλά, μέχρι πολύ πρόσφατα, δυσκολευόμουν, γιατί όντως τα αυτοκίνητα είναι πάρα πολλά.
Κι ακόμα και τώρα που το πήρα απόφαση, υπάρχουν δάσκαλοι που τρέχουν έντρομοι έξω από την είσοδο του σχολείου για να τα βοηθήσουν να διασχίσουν το δρόμο και αναρωτιούνται «γιατί δε σας έφερε κάποιος μεγάλος;»

Προσπαθούμε να κάνουμε «καλή δουλειά» στην ανατροφή των παιδιών μας, αλλά το να έχουμε συνεχώς το μυαλό μας στην ασφάλεια τους μάς κάνει να ανησυχούμε πολύ κι έτσι δυσκολεύουμε την ικανότητα των παιδιών μας για ανεξαρτησία.

Διάβασμα και υπευθυνότητα

Όλα αυτά ξεκίνησα να τα γράφω για να καταλήξω εδώ ακριβώς… Σε όλο αυτόν τον αγώνα -όπως τον έχουμε πολλοί γονείς στο μυαλό μας- για να «στρωθούν τα παιδιά μας στο διάβασμα».

Δε θέλουν να διαβάσουν, ισχυρίζονται ότι «δεν έχουν τίποτα», αλλά τελικά όλο και κάτι θα εμφανιστεί… Μπορεί να ξεχάσουν να κάνουν την εργασία τους, να κάνουν την εργασία τους αλλά να μην την παραδώσουν, να την κάνουν ατημέλητα ή απρόσεκτα ή να μη διαβάσουν όλα αυτά που πρέπει. Αυτοί είναι μόνο μερικοί τρόποι με τους οποίους τα παιδιά προσπαθούν να κρατήσουν τον μικρό έλεγχο που έχουν.

Οι γονείς, από την άλλη, συχνά θεωρούμε ότι είναι δική μας δουλειά να κάνουμε τα παιδιά να τα πάνε καλά στο σχολείο. Φυσικά, είναι λογικό να αγχωθούμε με αυτήν την ευθύνη ως γονείς: να αγχωθούμε γιατί θέλουμε να πετύχουν στη ζωή τους και να αντιδράσουμε με θυμό και κηρύγματα.

Γιατί το διάβασμα στο σπίτι να είναι τόσο δύσκολο;

Φαίνεται ότι είναι πολύ δύσκολο για τα παιδιά να μείνουν συγκεντρωμένα όταν είναι στο σπίτι. Στο σχολείο υπάρχει μια δομή, μια οργάνωση, μια πειθαρχία, χωρίς τους τόσους περισπασμούς του σπιτιού.

Με το που μπαίνουν σπίτι μπαίνουν σε mood, σε λειτουργία «ελεύθερου χρόνου». Στο μυαλό τους, το σπίτι είναι ένα μέρος για να χαλαρώσουν, να απολαύσουν ένα σνακ, να ακούσουν μουσική και να παίξουν ή να δουν τηλεόραση. Τους είναι δύσκολο να μπουν στη διαδικασία να κάνουν σχολικές εργασίες.

Κι εμείς οι γονείς σε αυτό το «πεδίο μάχης» για το «πότε θα διαβάσεις επιτέλους;» μπορεί να χρησιμοποιήσουμε τακτικές που πετυχαίνουν ή τακτικές που αποτυγχάνουν.

Η μάχη για την εργασία στο σπίτι γίνεται στην πραγματικότητα μάχη για τον έλεγχο. Το παιδί μας αρχίζει να παλεύει για να έχει περισσότερο έλεγχο στις επιλογές της ζωής του, ενώ εμείς πιστεύουμε ότι η δουλειά μας ως γονιός είναι να έχουμε τον έλεγχο των πραγμάτων. Έτσι και οι δύο πολεμάμε πιο σκληρά και όλο αυτό μετατρέπεται σε πόλεμο στο σπίτι μας.

Οι γονείς νιώθουμε όλο και περισσότερο εκτός ελέγχου, οπότε τιμωρούμε, γκρινιάζουμε, απειλούμε, μαλώνουμε ή καταλήγουμε να κάνουμε εμείς τα μαθήματά τους!


Ανεξάρτητα από το γιατί τα παιδιά μας δεν κάνουν τα μαθήματά τους, μάλλον πρέπει να παραδεχτούμε ότι αυτή η μάχη είναι χαμένη υπόθεση και για τους δυο μας.

Θα καταλήξουμε απογοητευμένοι, θυμωμένοι και εξαντλημένοι και τα παιδιά μας θα έχουν βρει έναν ακόμη τρόπο να πατήσουν τα κουμπιά μας. Και, ακόμη χειρότερα, μπορεί να καταλήξουν να μισούν το σχολείο και να μισούν τη μάθηση.

Όλα αυτά τα ξέρουμε οι περισσότεροι από εμάς αλλά δεν μπορούμε να το υλοποιήσουμε.

Αυτό που πήρα απόφαση μετά από πολλή σκέψη (και συζήτηση και φωνές και κλάματα και εκβιασμούς και καλοπιάσματα…) είναι να κάνω το παν για να διατηρήσω την ψυχραιμία μου. Να μην τσιμπάω με κάθε μια ατάκα των παιδιών που θέλουν να μου πάνε κόντρα και «με χτυπάνε εκεί που πονάει».

Θα δημιουργήσω ένα σύστημα οργάνωσης (με μια μικρή εποπτεία μέχρι να μάθουν να το υλοποιούν μόνα τους) έτσι ώστε να καταλάβουν ότι τα μαθήματα που έχουν για διάβασμα είναι απλώς ένα φυσιολογικό κομμάτι της ζωής στο σπίτι: «βγάζουμε όλα τα βιβλία από την τσάντα μας, να πάρει και αέρα (Μαρί Κοντό style!) και μετά τσεκάρουμε ένα ένα μάθημα με τη σειρά που αναγράφονται στο πρόγραμμά μας για να δούμε τι ακριβώς έχουμε να κάνουμε για αύριο».

Μόλις το αποδεχτούν (ή το πάρουν απόφαση τελοσπάντων), θεωρώ ότι έχουμε ήδη κερδίσει τη μισή μάχη.

Μπορούμε να το βάλουμε μπροστά αυτό το σύστημα, μαζί με τα παιδιά μας, σε μια στιγμή που τα πράγματα είναι ήρεμα και τα πηγαίνουμε καλά και, φυσικά, όχι κατά τη διάρκεια του καυγά.

Να τους πούμε ότι θα δοκιμάσουμε κάτι διαφορετικό από την επόμενη φορά με τα διαβάσματα που θα κάνει τα πράγματα καλύτερα και πιο εύκολα για όλους. Και θα εξηγήσουμε.

Θα τους εξηγήσουμε ότι υπάρχει χρόνος για φαγητό, για μαθήματα, και σίγουρα υπάρχει και ελεύθερος χρόνος. Αλλά πρέπει να έχουμε στο νου μας αυτό: ο ελεύθερος χρόνος ξεκινά μετά την ολοκλήρωση των υποχρεώσεων.

Δεν μπορούμε να τους κάνουμε έτσι από το πουθενά να νοιάζονται. Οπότε αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να εστιάσουμε σε αυτό που θα βοηθήσει τη συμπεριφορά τους να βελτιωθεί.

Να μην επικεντρωνόμαστε στη στάση τους, όσο στη γενικότερη εικόνα.

Να θέσουμε όρια και συγκεκριμένους κανόνες, να σεβαστούμε τις ατομικές επιλογές τους και να τα βοηθήσουμε να παρακινήσουν τον εαυτό τους.

Να μείνουμε συγκεντρωμένοι στο δικό μας ρόλο, που είναι να βοηθήσουμε τα παιδιά με τις εργασίες τους και όχι να τις κάνουμε αντί για αυτά.

Να κάνουμε ένα διάλειμμα όταν τα πράγματα δυσκολεύουν. Να αφιερώσουμε λίγα λεπτά για να ηρεμήσουμε και να αφήσουμε τα παιδιά μας να κάνουν το ίδιο, προλαβαίνοντας την «καταιγίδα».

Να σκεφτόμαστε τους δικούς μας στόχους, τι εμείς θέλουμε να πετύχουμε και με ποιο τρόπο θα το καταφέρουμε.

Να κάνουμε λίγο πίσω και να τα αφήσουμε να κάνουν τις δικές τους επιλογές, να αναλάβουν τις δικές τους ευθύνες.

Δεν είναι αγώνας εξουσίας. Κάποια παιδιά μπορεί να «τα παρατήσουν» σκόπιμα μόνο για να δείξουν στους γονείς τους «ποιος είναι ο επικεφαλής». Άλλα παιδιά μπορεί να συμμορφωθούν για να απαλύνουν το άγχος των γονιών τους, αλλά στο τέλος δε θα μάθουν να κάνουν τις δικές τους επιλογές.

Να μην είμαστε οργισμένοι ή επικριτικοί, απλώς να ρωτήσουμε με ειλικρίνεια «Πώς μπορώ να σε βοηθήσω;».

Πόσο εύκολα κρίνουμε τους άλλους γονείς

Όπως και να επιλέξουμε να μεγαλώσουμε τα παιδιά μας, πάντα θα βρεθεί κάτι να μας πούνε.

Μπορεί να είναι κάποιος από την οικογένειά μας, αλλά μπορεί να είναι και κάποιος εντελώς άγνωστος σε εμάς.

Τις συμβουλές που μας δίνονται, σίγουρα, τις εκτιμάμε και πιθανώς να μας βοηθήσουν.

Είναι και κάποιες φορές, όμως, που κάποια σχόλια καλύτερα να τα αγνοούμε και να τα προσπερνάμε.

Το κλειδί της υπόθεσης είναι να καταλάβουμε τι είναι αυτό που πρέπει να κρατήσουμε και αυτό που πρέπει να αγνοήσουμε.

Αυτό θα μας βοηθήσει να διαχωρίσουμε τις πραγματικά χρήσιμες συμβουλές από τις καθόλου χρήσιμες κριτικές.

Πώς να χειριστούμε τις ανεπιθύμητες συμβουλές;

Πριν «τσιμπήσουμε» σε ένα επικριτικό σχόλιο ας σκεφτούμε: Ζήτησα αυτή τη συμβουλή; Επέτρεψα να ανοίξει μια σχετική συζήτηση; Αν ισχύει αυτό, τότε πραγματικά πρέπει να επιτρέψω στον απέναντί μου να μοιραστεί τις σκέψεις του μαζί μου.

Είναι δύσκολο όταν ζητάμε βοήθεια και δεν μας αρέσει η απάντηση που παίρνουμε. Σε αυτή την περίπτωση, δε θα πρέπει να τον κατηγορήσουμε που μας είπε τη γνώμη του, αλλά να του διευκρινίσουμε τι χρειαζόμαστε: Αντί να ρωτήσουμε έναν φίλο ή μέλος της οικογένειας τι πιστεύουν, να ζητήσουμε συγκεκριμένα την υποστήριξή τους: «Αποφάσισα να το κάνω αυτό. Ξέρω ότι μπορεί να μην συμφωνείς, αλλά αυτό που χρειάζομαι από εσένα είναι να με στηρίξεις» …ή οτιδήποτε άλλο τελοσπάντων.

Αν ζητάμε συμβουλές, πρέπει να είμαστε έτοιμοι να τις ακούσουμε: να μπορούμε να αποδεχθούμε ότι μπορεί να μας πουν κάτι που δε θα μας αρέσει, που θα είναι δύσκολο να ακούσουμε.

Το βασικότερο όλων είναι να ζητάμε συμβουλές από άτομα που γνωρίζουν το αντικείμενο ή έχουν παρόμοια εμπειρία. Δεν μπορώ πχ να ρωτήσω τον πατέρα μου τι κάνω όταν το μωρό έχει πρόβλημα με το θηλασμό.

Όταν, όμως, οι συμβουλές μάς έρχονται ανεπιθύμητες, χωρίς να τις έχουμε ζητήσει, θα πρέπει να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε γιατί αυτό το άτομο μάς ασκεί κριτική: νοιάζεται πραγματικά για εμάς και την οικογένειά μας; Το κάνει με σεβασμό και αγάπη; Θα πρέπει να θέσουμε τα όριά μας.

Αν φαίνεται να έχουν θετική πρόθεση, ίσως να συγκρατήσουμε μια υπερβολικά αμυντική αντίδραση.

Αλλά να ζυγίσουμε τα σχόλιά τους: Έχουν αξία; Τα εφαρμόζουμε ή τα απορρίπτουμε… Κάποιες φορές ίσως είναι καλύτερα να επικεντρωθούμε στην καρδιά τους παρά στις συμβουλές τους. Να αποφασίσουμε, δηλαδή, ότι η συμβουλή του πιθανώς είναι καλοπροαίρετη, αλλά είναι ανεπιθύμητη.

Αν μας είναι δύσκολο να αγνοήσουμε τα σχόλιά τους, θα πρέπει να ενημερώσουμε το συνομιλητή μας ότι αισθανόμαστε καλά με τις μεθόδους γονικής ανατροφής που έχουμε εφαρμόσει και ότι δεν ψάχνουμε συμβουλές για το θέμα.

Μερικές φορές, βέβαια, ίσως παρερμηνεύουμε τις συμβουλές ή υπεραναλύουμε αυτό που πραγματικά ειπώθηκε. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στα social media: βγάζουμε συμπεράσματα για το ύφος του άλλου ή «διαβάζουμε ανάμεσα στις γραμμές», συμπληρώνοντας το νόημα που εμείς υποθέτουμε.

Ειδικά στις συζητήσεις σχετικά με την ανατροφή των παιδιών, θα πρέπει να είμαστε καλός ακροατής, να ζητήσουμε διευκρινίσεις, να είμαστε σίγουροι για αυτό που θέλει ο συνομιλητής μας να μας πει.

Η τεχνολογία, η ηλεκτρονική επικοινωνία κάνει πολύ εύκολη την παρερμηνεία των σχολίων κάποιου: δεν μπορούμε να ακούσουμε την κλίση και τον τόνο της φωνής του άλλου, οπότε ή μη δίνετε σημασία ή συναντηθείτε με τον άλλον face to face.

Κάποιες φορές, τυχαίνει να έχουμε πρόβλημα με το ίδιο το άτομο και όχι με αυτά που λέει.

Κάποιες φορές ως γονείς, υψώνουμε ένα τείχος άμυνας. Μπορεί να είμαστε απογοητευμένοι από τη συμπεριφορά των παιδιών μας, μπορεί να νιώθουμε σαν να μας επικρίνουν πάντα οι άλλοι. Μπορεί κάθε τους σχετικό σχόλιο να μοιάζει με μαχαιριά στην καρδιά.

Ακούμε, λοιπόν, χωρίς να απαντάμε, χωρίς να αισθανόμαστε ότι πρέπει να απολογηθούμε για τις επιλογές μας.

Η απλή ειλικρίνεια μπορεί να βοηθήσει στην εκτόνωση της κατάστασης. Μπορεί να πούμε πχ στο μέλος της οικογένειάς μας που μας επέκρινε ότι αυτό το θέμα μας κάνει να αισθανόμαστε λίγο άσχημα ή να το ενημερώσουμε ότι αυτή τη στιγμή αυτό που χρειαζόμαστε είναι ενθάρρυνση και όχι προτάσεις και ιδέες.

Την επόμενη φορά που θα νιώσουμε να βγαίνουν καπνοί από τα αυτιά μας, πριν κάνουμε οτιδήποτε, ας σκεφτούμε πριν αντιδράσουμε, ας σκεφτούμε αν αξίζει τον κόπο.

Αλλά ας πάμε και στην άλλη πλευρά…

Εμείς γιατί κρίνουμε τους άλλους γονείς;

Η κριτική για τη γονική μέριμνα άλλων γονιών φαίνεται να έχει γίνει ένα ιδιαίτερα δημοφιλές «χόμπι» τα τελευταία χρόνια: γιατί πίνει από το μπουκάλι και δε θηλάζει, γιατί τρώει έτοιμο γεύμα, γιατί το φώναξες, γιατί το έβαλες τιμωρία, γιατί το αφήνεις μόνο του να πάει σχολείο, γιατί δεν το αφήνεις να πάει σχολείο μόνο του, γιατί του αγόρασες τάμπλετ, γιατί του αγόρασες πατατάκια, γιατί του δίνεις αναψυκτικά, γιατί του δίνεις το κινητό σου στην καφετέρια, γιατί τρέχει ανάμεσα στα τραπέζια και κάνει φασαρία…

Αλλά ανεξάρτητα από το αν οι μαμάδες ή οι μπαμπάδες είναι ο στόχος της «χολής», η πρακτική της «διείσδυσης» στη γονική συμπεριφορά άλλων ανθρώπων συνεχίζει να αυξάνεται συνεχώς.

Γιατί οι γονείς σήμερα είναι τόσο αποφασισμένοι να φωνάζουν ο ένας τον άλλον;

Είναι τόσο εύκολο για τους ανθρώπους να σχολιάσουν…

Κι ας είναι μια φράση που πετάνε έτσι, χωρίς σκοπό.

Μεγαλώνουμε τα παιδιά μας σε αυτήν την κοινωνία όπου ανεβάζουμε μια φωτογραφία του παιδιού μας ντυμένο νίντζα ​​και κάποιος θα πει «Πωπω, μεγαλώνεις έναν δολοφόνο» ή «Ντύνεις το παιδί σου με ύφασμα που μπορεί να του προκαλέσει αλλεργία» ή το πιο απλό και καθημερινό «ανεβάζεις το παιδί σου στο ίντερνετ».

Είναι δύσκολο να είσαι ασφαλής σε μια κοινωνία που είναι τόσο ανασφαλής, που απλά αμφισβητεί και κρίνει κάθε μικρό πράγμα.

Αυτή η ανασφάλεια, κατά πάσα πιθανότητα και χωρίς να είμαι επαγγελματίας ούτε να έχω εξειδικευμένη γνώση, πηγάζει από το άγχος μας ως γονείς.

Για να απαλύνουμε τους φόβους μας, αυξάνουμε τρελά τις προσπάθειές μας να βάλουμε τα παιδιά μας στο «σωστό» σχολείο, να συναντήσουμε τους «σωστούς» φίλους και να ακολουθήσουμε τις «σωστές» δραστηριότητες και αθλήματα.

Η υπερκριτική ματιά μας στην ανατροφή των άλλων γονιών ίσως είναι ένα είδος ανταγωνισμού ή μιας ανασφάλειας για το αν κάνουμε τελικά το σωστό.

Οι συγκρίσεις μας με τους άλλους και το να τους «βγάλουμε σκάρτους» προφανώς μας καθησυχάζουν, μας κάνουν να νιώθουμε ότι εμείς τα πάμε καλά.

Μπορεί να κάνουμε κάποιον να νιώσει άσχημα ακόμα και να πει ότι ασχολήθηκε με τον εαυτό του, ότι δεν είναι τα παιδιά του η νο 1 προτεραιότητά του, ότι εργάζεται πάρα πολύ, ότι δεν περνά όλο τον ελεύθερο χρόνο του με τα παιδιά του ή ότι δεν παίζει μαζί τους.

Είναι πολύ εύκολο να αμφισβητούμε τον εαυτό μας ξανά και ξανά.

Και επειδή εμπλεκόμαστε συναισθηματικά, μερικές φορές είναι δύσκολο να δούμε κάποιες εμπειρίες πέρα ​​από το δικό μας «φίλτρο».

Ο πρώτος και καλύτερος συνεργάτης μας στην ανατροφή των παιδιών είναι ο σύντροφός μας. Κάποιος που έχει άμεση σχέση και κοινή ευθύνη για το παιδί μας. Όταν έχουμε ένα ενιαίο μέτωπο, δεν χειριζόμαστε μόνο την ανατροφή των παιδιών, αλλά μπορούμε να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλον μέσω των αδύναμων σημείων μας.

Οι φίλοι και η οικογένεια μπορούν, επίσης, να είναι ένας καλός σύμβουλος που θα μας δώσει τις δικές του εμπειρίες και νέες προοπτικές. Ωστόσο, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι κάθε παιδί είναι μοναδικό όπως και η δυναμική της σχέσης μας μαζί του. Να ακούσουμε τι λειτούργησε για κάποιον άλλο, αλλά να αναγνωρίσουμε τους διαφορετικούς παράγοντες στο παιχνίδι και να προσαρμόσουμε ή ακόμη και να αγνοήσουμε τις συμβουλές, αν αυτό πρέπει να γίνει για τις ξεχωριστές ανάγκες του παιδιού μας.

Υπάρχουν πολλοί «ειδικοί» εκεί έξω, αλλά κανείς δεν γνωρίζει το παιδί μας όπως εμείς. Εμείς είμαστε ο «ειδικός» σε αυτό το θέμα.

Ο καλύτερος τρόπος για να χτίσουμε την αυτοπεποίθησή μας ως γονείς είναι να κοιτάξουμε το παιδί μας και να ακολουθήσουμε το ένστικτό μας.

Το ότι μας απασχολεί τόσο σημαίνει ότι κάτι κάνουμε καλά. Θα κάνουμε και πολλά λάθη, θα κάνουμε και κάποια σωστά.Τα παιδιά μας, αν είμαστε δίπλα τους και τα ακούμε, τα στηρίζουμε και τα αφήνουμε να «ανοίξουν τα φτερά τους» θα τα πάνε μια χαρά.

Αγωνιστικούς χαιρετισμούς, γονείς!

Τι κάνουμε όταν δε φεύγουν οι εκκρεμότητες

Ξεκίνησε η σχολική χρονιά και παρ’όλο που παιδιά και γονείς ανυπομονούμε να μπούμε στους ρυθμούς μας (αν μας το επιτρέψουν οι συνθήκες τελοσπάντων), οι υποχρεώσεις είναι αρκετές και οι εκκρεμότητες μαζεύονται… και γίνονται λίστα ολόκληρη και πελαγώνουμε.

Την περασμένη εβδομάδα έγραψα για το σύστημα που έχω αρχίσει (δειλά δειλά) να ακολουθώ και, προς το παρόν τουλάχιστον, μου δίνει μια αυτοπεποίθηση, μια σιγουριά ότι θα τα καταφέρω.

Στην καθημερινότητά μας σαν οικογένεια ένα τέτοιο σύστημα είναι περισσότερο από απαραίτητο, αφού δεν είναι λίγες οι στιγμές που νιώθω ότι τρέχω και δε φτάνω, που δεν προλαβαίνω να ολοκληρώσω τις υποχρεώσεις μου, που δεν έχω κάνει «τσεκ» σε όλα αυτά που είχα υπολογίσει να κάνω, που όλο πάνε «για αύριο», «για αύριο»…

Υπάρχουν φορές που νιώθω ότι δεν μπορώ να κάνω τίποτα, πως πέρασε η μέρα και νιώθω τύψεις για όσα δεν πρόλαβα.

Ξεκινάω να μαγειρέψω από το μηδέν, αλλά μετά βίας καταφέρνω να συμμαζέψω όσα κατσαρολικά έχω ξοδέψει.

Τα ρούχα φτάνουν στο σημείο που υποψιάζομαι σοβαρά ότι μένουν κι άλλα 10 άτομα μαζί μας, ενώ η διατήρηση του σπιτιού σε «decent» (αξιοπρεπή 😁) κατάσταση είναι πολύ συχνά έως και αδύνατη, αφού, μπροστά, εγώ τακτοποιώ και πίσω μου φεύγουν μαξιλάρια από τους καναπέδες και αδειάζουν κούτες με μικροσκοπικά legos!

Τα παιδιά φαίνεται ότι χρειάζονται τη (σχεδόν) συνεχή μας παρουσία λες κι είναι 2 ετών…

Και, φυσικά, σε κάποιον αρέσει να σηκώνεται μεταμεσονύχτια και να έρχεται στο κρεβάτι μας (καλό σενάριο) ή να αποφασίζει τα ξημερώματα ότι χόρτασε ύπνο και θέλει να σηκωθούμε όλοι (κακό σενάριο)!

Δεν είναι λίγες οι φορές, επίσης, που πηγαίνω για ύπνο με τα πιάτα άπλυτα ή με σακούλες του σούπερ μάρκετ που κάθονται στην κουζίνα και περιμένουν να τις αδειάσει κάποιος! 🙄

Αλλά μπορεί να είμαι τόσο εξαντλημένη που να μην μπορώ να σηκωθώ από τον καναπέ για να πάω στο κρεβάτι μου…

Σίγουρα το να έχουμε μικρά παιδιά μπορεί να είναι δύσκολο.

Το να νιώθουμε ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα είναι συντριπτικό. Αλλά δε χάνω την ελπίδα μου!

Γι’ αυτό και μπήκα σε αυτή τη διαδικασία με τις λίστες που γράφω και ξαναγράφω…

Ξεχνάω, ρε παιδιά, πολύ ξεχνάω.

Ήδη, ακόμα και με τη λίστα, έχω διαπιστώσει ότι έχω σβήσει πράγματα χωρίς να τα έχω κάνει, αφού ξεκίνησα να το κάνω και μετά καταπιάστηκα με κάτι άλλο. Ειδικά στο γραφείο, the struggle is real. Η εναλλαγή από το ένα στο άλλο είναι εξοντωτική…

Και γι’ αυτό ξαναγράφω για αυτό το θέμα και σήμερα…

Γιατί με απασχολεί συνεχώς αυτή την περίοδο που προσπαθώ να δω πώς θα μπουν όλα σε σειρά χωρίς να … τρελαθώ…

Το βασικό μου σκεπτικό είναι να κλείσει αυτό το χάσμα ανάμεσα σε αυτό που νομίζω ότι πρέπει να κάνω και σε αυτό που πραγματικά μπορώ να καταφέρω.

Συναρπαστικό!

Θέλω απλά να γράψω τι με βοηθάει στο να μην πελαγώνω. Όταν νιώθω ότι δεν μπορώ να κάνω τίποτα…

1. Είμαι ευγενική και τρυφερή με τον εαυτό μου.

Προσπαθώ να μην συγκρίνω εμένα ως μαμά, ως νοικοκυρά, ως οτιδήποτε με αυτά που (νομίζω ότι) κάνουν άλλες μαμάδες. Μάλλον ΔΕΝ τα κάνουν όλα αυτά.

Αυτά που έχω μέσα μου, αυτά που νιώθω και, από την άλλη, αυτά που «δείχνουν» οι άλλες μαμάδες φαίνονται διαφορετικά και δεν είναι μια ομοιόμορφη σύγκριση. Μήλα σε πορτοκάλια, όπως λέμε. Καμία γυναίκα δεν είναι Wonder Woman.

Αν έχω ευγενική στάση απέναντι στον εαυτό μου, θα φανεί. Θα έχω την ηρεμία που θα με κάνει καλύτερη μαμά και πολύ πιθανόν και πιο αποτελεσματική στη διαχείριση της κατάστασης.

Συμπεριφέρομαι σαν να τα έχω όλα υπό έλεγχο και δεν είμαι σκληρή με τον εαυτό μου. Εμπιστεύσου με. Ακούγεται περίεργο, αλλά έτσι απολαμβάνουμε τον εαυτό μας πολύ περισσότερο.Το ίδιο και όλοι οι άλλοι.

2. Δίνω προτεραιότητα σε αυτό που είναι πραγματικά σημαντικό.

Πρέπει να ξέρω τι πραγματικά πρέπει να κάνω. Πολλές μέρες αυτό σημαίνει ότι το φαγητό και τα καθαρά (ή σιδερωμένα) ρούχα είναι όσο καλύτερα γίνεται.

Προσπαθώ να έχω στο νου μου το μίνιμουμ των υποχρεώσεων που πρέπει να «βγουν»: το σνακ των παιδιών για το σχολείο, το ένα πλυντήριο, το ένα μαγειρεμένο φαγητό τη μέρα… οτιδήποτε.

Μπορεί να έχω φτιάξει το σούπερ πρόγραμμα και να τα έχω προγραμματίσει όλα με λεπτομέρεια μισάωρου. Ενδιάμεσα, όμως, life happens!

Που σημαίνει ότι δε γίνεται να τα τηρήσω όλα.

Σήμερα, για παράδειγμα, είχα σκοπό να πλύνω τα πιάτα που τα έχω αφήσει από χθες βράδυ που φάγαμε. Ω ναι!!

Κι ενώ ετοιμαζόμουν να τα πλύνω, ο μικρός μου νύσταξε πολύ, αλλά δεν ήθελε να κοιμηθεί κιόλας, ήθελε να φάει, αλλά δεν ήθελε κιόλας, ήθελε μόνο να είμαστε αγκαλιά και να λέμε τραγουδάκια…

Ε, άνθρωπος είμαι κι εγώ, ρε παιδιά, νύσταξα έτσι όπως καθόμασταν και μου βγήκε όλη η κούραση της ασταμάτητης σημερινής μέρας.

Έφτιαξα τα πακετάκια με το φαγητό του σχολείου και τα πιάτα πήραν μεταγραφή για αύριο μεσημέρι την ώρα που θα γυρίσω από το γραφείο…

3. Βγάζω ό, τι είναι περιττό.

Είναι πιθανό να μην μπορώ να κάνω και πολλά από τη λίστα μου, επειδή, ίσως, τα πράγματα αυτά δεν χρειάζεται πραγματικά να γίνουν.

Ναι, στο ιδανικό σενάριο θα γινόταν ένα τέλειο ξεκαθάρισμα σε κάτι ντουλάπια που έχω καιρό να χρησιμοποιήσω ή θα έβρισκα χρόνο να γράψω καμία σελίδα από εκείνο το βιβλίο που είχα ξεκινήσει μια φορά κι έναν καιρό, ή θα έκανα μια μεγάλη αλλαγή στο blog, ή θα ανέβαζα ένα βίντεο στο Instagram να λέω τα δικά μου, που το σκέφτομαι εδώ και καιρό.

Ε, δε γίνεται.

Βγάζω εντελώς από τη λίστα, ό, τι πραγματικά δεν είναι επείγον ή σημαντικό σε αυτήν την εποχή της ζωής μας.

Οι κουρτίνες δε χρειάζονται πλύσιμο ακόμα. Και τα φωτιστικά ας μη γίνουν αυτό το μήνα… (Καλά αυτό δεν παίζει με το μήνα… παράδειγμα είναι!!😂)

Επικεντρώνομαι στα μεγάλα σημαντικά πράγματα και αφήνω τα άλλα να φύγουν.

4. Πρέπει να εκπαιδεύσω τα παιδιά μου να βοηθάνε στο σπίτι περισσότερο.

Ακόμα κι αν τα παιδιά μπορεί να τα θεωρώ μικρά, είναι εκπληκτικό πόσα μπορούν να μάθουν και να κάνουν. Αυτά τα ψώνια στην κουζίνα; Μπορούν να με βοηθήσουν να τα βάλω στη θέση τους. Πρέπει να τα εντάξω στο πλάνο του σπιτιού. Σοβαρά.

Στην πορεία, θα μάθουν πολύτιμες δεξιότητες ζωής και εγώ θα καταλάβω επιτέλους ότι δεν χρειάζεται να τα κάνω όλα.

5. Προσπαθώ να καθιερώσω κάποιες ρουτίνες.

Ποτέ δεν μου άρεσαν τα ωράρια και οι προθεσμίες, αλλά έχω διαπιστώσει ότι οι ρουτίνες είναι πραγματικά βοηθητικές για όλους μας.

Τα πρωινά θα γίνουν ευκολότερα αν μοιραστούν οι υποχρεώσεις δια πέντε (ναι κι ο μικρός μπορεί να συνεισφέρει με τον τρόπο του!) Θα μας βοηθήσει να δημιουργήσουμε έναν ρυθμό στις μέρες μας και να αποφύγουμε υστερίες και επιπλέον άγχος.

Και επιπλέον, θα έχουμε την ευκαιρία να κάνουμε αρκετά πράγματα μαζί.

Οι ρουτίνες μας εμποδίζουν να αποτρελαθούμε. Σηματοδοτούν το πέρασμα της ημέρας και διδάσκουν στα παιδιά τη διαχείριση του χρόνου.

Μόλις ξεκινήσουμε μια καθημερινή ρουτίνα, αξίζει να σκεφτούμε πράγματα που μπορούμε να συνδυάσουμε σε εβδομαδιαία βάση. Οι εβδομαδιαίες ρουτίνες όπως μια βόλτα σε κοντινά πάρκα, γειτονικά χωριά, αξιοθέατα, είναι, επίσης, ένας πολύ καλός τρόπος για να διώξουμε τη μονοτονία.

Διαπιστώνω καθημερινά ότι το να είμαι παραγωγική μέσω της ρουτίνας με βοηθά να μην αισθάνομαι τόσο κουρασμένη και …ηττημένη.

6. Κάνω πράγματα που με κάνουν να νιώθω ξεκούραση και ενέργεια.

Το έχω ξαναπεί αυτό. Το να πάρω έναν υπνάκο θα με βοηθήσει.

Αλλά, ακόμα κι αν δεν θέλω να κοιμηθώ, υπάρχουν δραστηριότητες που πραγματικά θα αυξήσουν την ενέργειά μου.

Όπως πχ το να κάνω βήματα προς έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής: να πίνω πολύ νερό, να κάνω άσκηση, να ετοιμάζω υγιεινά γεύματα και σνακ, να ξεκουράζομαι με ένα βιβλίο…

Όλα αυτά μπορούν να «συνεργαστούν» για να μου δώσουν ενέργεια και να με βοηθήσουν να αισθανθώ λίγο πιο πλήρης, να νιώσω νικήτρια.

Δεν ξέρω αν θα βοηθήσει αυτό το άρθρο με τη λίστα των υποχρεώσεών μας, αλλά ελπίζω ότι θα μας βοηθήσουν να δημιουργήσουμε μια πιο αποτελεσματική λίστα με τα πράγματα που πρέπει όντως να κάνουμε.

Να προετοιμάσουμε τον εαυτό μας για την επιτυχία.

Να μην είμαστε πολύ σκληροί μαζί του.

Να κάνουμε ό, τι μπορούμε να κάνουμε.

Αύριο είναι μια νέα μέρα.

Θα έχουμε μια νέα αρχή αύριο.

Τι κάνετε εσείς όταν δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα;

Γιατί είμαι ένας γονιός με νεύρα;

Αν με ρωτούσες πριν γίνω μαμά (ακόμα και πριν κάνω μόνιμη σχέση), θα σου έλεγα ότι εννοείται πως πάντα είμαι ήρεμη και δεν υψώνω καθόλου εύκολα τη φωνή μου και ότι πάντα μπορείς να συγκρατήσεις τα νεύρα σου, το θυμό σου.

Χρειάστηκε να ζήσω μαζί με τον άνθρωπό μου και μετά να κάνω τρία παιδιά για να πάρω την απάντηση «δε γίνεται αυτό, καλή μου, αθώα, Βάσω. Δεν μπορείς να τα συγκρατήσεις. Πάρτο απόφαση!»

Και στην αρχή ένιωθα υπέροχα όταν μου έλεγαν όλοι (εκτός σπιτιού!) «αχ πόσο ήρεμα μιλάς στα παιδιά σου… τι γλυκιά μαμά που είσαι». Τώρα θα απαντήσω αμέσως «δε με έχεις δει στο σπίτι στο αληθινό ρινγκ!!!” 😁

Και αυτό είναι κάτι που δεν το περίμενε κανένας μας όταν έγινε γονιός.

Η μητρότητα (και η πατρότητα) είναι μια από τις μεγαλύτερες αλλαγές που μπορεί να βιώσει ένας άνθρωπος.

Ειδικά οι μαμάδες, το παρατηρούμε ακόμη και στο ίδιο μας το σώμα.
Η εγκυμοσύνη και η μητρότητα αλλάζουν ακόμα και τις δομές του εγκεφάλου μας, όπως μαθαίνουμε, κάνοντάς μας πιο συντονισμένες με τα παιδάκια μας. 

Η ταυτότητα κάποιου, που στο παρελθόν ήταν απόλυτα επικεντρωμένη στον εαυτό του, ξαφνικά και αμετάκλητα συνδέεται με έναν μικρό άνθρωπο έξω από τον εαυτό του. Είμαστε ακόμα εμείς – αλλά μέρος μας είναι -και θα είναι για πάντα- και «γονέας». Αυτή η νέα ετικέτα μπορεί να είναι αμήχανη, άβολη, σαν ένα νέο πουκάμισο που δεν έχει μαλακώσει αρκετά με το πλύσιμο. Δεν θα είμαστε ποτέ ξανά ο ίδιος άνθρωπος. Είναι μια σεισμική μετατόπιση που δεν μπορούμε να δούμε να έρχεται και μαζί της έρχονται κάθε είδους ευπρόσδεκτα, αλλά και ανεπιθύμητα συναισθήματα.

Η συγγραφέας Anne Lamott γράφει: «Υπάρχουν πραγματικά μέρη στην καρδιά που δεν γνωρίζετε καν ότι υπάρχουν μέχρι να αγαπήσετε ένα παιδί».  Υπάρχουν, ωστόσο, μέρη στην ψυχή μας που δεν είχαμε ιδέα ότι θα μπορούσαν να θυμώσουν τόσο πολύ, ακόμα και σε πράγματα που αργότερα φαίνονται τόσο ασήμαντα. Φυσικά, δεν ήμουν προετοιμασμένη για εκείνη την πλευρά μου πριν αποκτήσω τρία παιδιά, ένα γεμάτο σπίτι με πέντε άτομα.

Ως γονείς, πολλοί από εμάς μπορεί να νιώσουμε έντονο θυμό και να το αφήσουμε αυτό να περάσει και στα παιδιά μας. Μπορεί να νιώσουμε ενοχές και ντροπή γιατί φωνάξαμε στα ίδια παιδιά, για τα οποία θα δίναμε και τη ζωή μας ακόμα.

Η αγάπη και ο θυμός που συνδυάζονται δημιουργούν ένα μπερδεμένο μείγμα ενοχής, ντροπής και απογοήτευσης. Τύψεις, τύψεις και ξανά τύψεις και σκέψεις για το τι θα μπορούσαμε να κάνουμε διαφορετικά.

Και γιατί νευριάζουμε εύκολα και γιατί δεν κρατάμε την ψυχραιμία μας και γιατί φερόμαστε όπως φερόμαστε…


Κανένα συναίσθημα, όμως, δεν είναι κακό.

Ή μάλλον είναι ανθρώπινο, απόλυτα φυσιολογικό.

Και υγιές.


Ο θυμός πάντα βοηθούσε τους ανθρώπους να ξεσηκωθούν, να παλέψουν για την αδικία, να προστατέψουν τους αδύναμους και να αλλάξουν κατεστημένα που βλάπτουν τους άλλους. Το να νιώθουμε ένοχοι που έχουμε το συναίσθημα του θυμού είναι σαν να αισθανόμαστε ένοχοι που έχουμε χέρια – χρειαζόμαστε όλα τα μέρη του ανθρώπινου εαυτού μας.

Ωστόσο, το πώς λειτουργεί αυτός ο θυμός, μπορεί να είναι το «κακό».

Σίγουρα γνωρίζουμε καλά ότι το να θυμώνουμε με τα παιδιά μας ή με τον εαυτό μας δεν είναι η απάντηση, η λύση. 

Ποια είναι, λοιπόν, η λύση;

Το πρώτο βήμα για την αποκλιμάκωση του θυμού είναι το να κατανοήσουμε από πού προέρχεται και πώς εκδηλώνεται.

Υπάρχουν πολύ περισσότεροι λόγοι για τους οποίους θυμώνουμε από αυτούς που πιθανώς συνειδητοποιούμε. 

Κάποιοι «θυμοί» μας μπορεί να πηγάζουν από σωματικά αιτία ή και κοινωνικά.

1. Είμαστε κουρασμένοι…

Η έλλειψη ύπνου, για παράδειγμα, η εξάντλησή μας, σίγουρα παίζει σημαντικό ρόλο.

Όσο δύσκολη κι αν είναι η ανάπαυση όταν είμαστε γονιοί και ειδικά με μικρά παιδιά, τόσο σημαντική είναι. Και απαραίτητη.

Μπορούμε να πηγαίνουμε, ας πούμε, για ύπνο όσο το δυνατόν πιο νωρίς, «θυσιάζοντας» χρόνο σε οθόνες ή ακόμα και σε δουλειές στο σπίτι. Ή να βρίσκουμε μικρές στιγμές ανάσας μέσα στη μέρα.

Το να λέμε στον σύντροφό μας ότι χρειαζόμαστε λίγο χρόνο ίσως είναι δύσκολο για πολλούς γονείς, ειδικά για τις (νέες) μητέρες. 

Ένας τρόπος για να απαλλαγούμε από τον θυμό είναι να μιλάμε τακτικά με τον σύντροφό μας (ή κάποιον αγαπημένο μας φίλο) για τις σωματικές και ψυχικές μας ανάγκες και στη συνέχεια να σχεδιάζουμε πώς θα αποκτήσουμε αυτό που χρειαζόμαστε.

Γιατί και η κακή ψυχική υγεία είναι μια από τις αιτίες θυμού. Σε κάποιες περιπτώσεις, ο θυμός μπορεί να είναι σημάδι ακόμα και κατάθλιψης, άγχους, ή άλλων ιατρικών καταστάσεων για τις οποίες δεν πρέπει να κατηγορούμε τον εαυτό μας.

Ακόμα και η άσκηση και η διατροφή έχουν σημασία. Ακούγεται περίεργο; Άσχετο ίσως; Κι όμως, έχω διαπιστώσει προσωπικά πόσο ευεργετική μπορεί να είναι η άσκηση για τη διάθεσή μου. Σωματικά και ψυχικά είναι θεραπευτική.

Και δε χρειάζεται να χτυπιόμαστε στα γυμναστήρια ή να κάνουμε χιλιόμετρα. Ακόμα κι ένας χορός ή ένας γρήγορος περίπατος μπορούν να αλλάξουν τη διάθεσή μας! Γενικά, το self care (που λέγαμε και στο χωριό μου) είναι βασικό βήμα για ένα ήρεμο και ειρηνικό σπίτι.

2. Οι μη ρεαλιστικές προσδοκίες μας

Οι μη ρεαλιστικές προσδοκίες είναι ένα από αυτά που πολύ εύκολα μας δημιουργούν νεύρα. Προσδοκίες όχι μόνο για τον εαυτό μας, αλλά και προσδοκίες που έχουν οι άλλοι για εμάς.

Έχουμε αυτή την τέλεια οικογενειακή εικόνα στο κεφάλι μας και η υπάρχουσα κουλτούρα μάς την ενισχύει.  Πιστεύουμε ότι πρέπει να κάνουμε 30.000 δραστηριότητες με τα παιδιά μας, να κάνουμε διακοπές και να αγοράζουμε ρούχα όπως αυτά που βλέπουμε στα social media, να έχουμε διακόσμηση σπιτιού όπως όλοι στο Pinterest, να μαγειρεύουμε σούπερ υγιεινές συνταγές για τα «τέλεια περιποιημένα παιδιά μας» όπως βλέπουμε στο Instagram…

Όταν δεν εκπληρώνονται αυτές οι (μη ρεαλιστικές) απογοητευόμαστε, θυμώνουμε…

Ένα παιδί που «καταστρέφει» την οικογενειακή φωτογραφία λασπώνοντας το ρούχο του ή γκρινιάζοντας ή κάνοντας γκριμάτσες μπορεί ακόμα και να μας θυμώσει, κάποιες φορές.

Όταν τα παιδιά μου ήταν μικρότερα επέμεναν να φορέσουν στην πλατεία που πηγαίναμε για καφέ ακόμα και αποκριάτικη στολή. Κι εγώ έκανα σαν τρελή να τους πείσω να φορέσουν το πανέμορφο, branded σετάκι, γιατί θα γινόμουν ρεζίλι αν φορούσαν κάτι παράξενο ή παλιό.

Σκέφτηκα, όμως, στην πορεία πως αν δε φορέσουν τώρα ό,τι τους αρέσει, πότε θα τα φορέσουν; Και στο κάτω κάτω γιατί να τους βάλω σε διαδικασία να τους ενδιαφέρει τόσο πολύ η εμφάνισή τους; Περισσότερο μάλιστα από την άνεσή τους ή το προσωπικό τους γούστο. Όποιο κι αν είναι αυτό! 😁

Για να μάθω να «απελευθερώνω» τις προσδοκίες μου, έπρεπε να μάθω να βλέπω τα παιδιά, το σπίτι και τον εαυτό μου ως έργα σε εξέλιξη. Κάτι δυναμικό, που θα χαιρόμαστε κάθε βήμα και όχι κάτι που αλλάζει με ένα κλικ.  

Έπρεπε να συνειδητοποιήσω ότι οι άγνωστοι στα social media δε διαχειρίζονται τη ζωή μου και τις επιλογές μου – αυτό είναι κάτι που το διαχειρίζομαι εγώ και μόνο εγώ.

Γι’ αυτό και έχω σταματήσει να στήνω τις φωτογραφίες μου τόσο πολύ και αφήνω και τα παιδιά να είναι ο εαυτός τους. Ακόμα κι αν βγουν έξω με ρούχα 2 νούμερα μικρότερα!!😂

Η κριτική των ανθρώπων είναι αυτή που μας πληγώνει περισσότερο.

Εάν δεν είμαστε προετοιμασμένοι να αντιδράσουμε θετικά, μπορεί να είναι εύκολο να «μας γυρίσει το μάτι ανάποδα» και να βάλουμε το άτομο αυτό στην black list μας.

Η αμηχανία συχνά μεταφράζεται σε θυμωμένες αντιδράσεις απέναντι στα παιδιά που φαίνεται να προκαλούν την ντροπή μας.

Πολλές φορές όταν τα παιδιά μου ήταν μικρά ένιωσα το τσίμπημα αυτό από ένα τυχαίο σχόλιο, το οποίο εισέπραττα ως επίθεση στη δική μου ικανότητα ως μαμάς. Και μπορεί να νευρίαζα με τα παιδιά μου που δε μιλούσαν όταν τα ρωτούσαν το όνομά τους ή όταν δεν ήθελαν να φύγουμε και αντιδρούσαν άσχημα. Έπρεπε να είμαι γενναία και με αυτοπεποίθηση να πω ότι αυτές ήταν οι επιλογές μας. Δεν είμαστε τέλειοι.
Αν η κριτική ήταν έγκυρη, έμαθα να λέω «συγγνώμη» για οποιαδήποτε συμπεριφορά που έβλαψε τους άλλους ή τους έφερε σε δύσκολη θέση.

Οι προσδοκίες ενός άλλου ατόμου, όμως, για το τι πρέπει να κάνω ως γονέας δεν έπρεπε να με ξαναπασχολήσουν. Δεν πρέπει να επιτρέπω (γιατί ακόμα δεν το έχω κατακτήσει πλήρως) τη διαφορετικότητά μου με το άτομο αυτό να με κάνει να θυμώσω με τα παιδιά μου.

Όταν προκύψει μια κατάσταση που αρχίζει να μας κάνει να νιώθουμε θυμό, μπορούμε να πάρουμε μια ανάσα και να κάνουμε στον εαυτό μας μερικές ερωτήσεις, όπως:

Πόσο σημαντικό θα είναι αυτό σε πέντε χρόνια;

Τι έχει σημασία αυτή τη στιγμή;

Είναι ρεαλιστικό αυτό που περιμένω αυτή τη στιγμή;

Γιατί το περιμένω;

Ποιο είναι το χειρότερο ή το καλύτερο που μπορεί να συμβεί εδώ;


3. Το πολυάσχολο πρόγραμμά μας

Μια άλλη αιτία θυμού στους γονείς είναι το γεμάτο πρόγραμμα και η πολυάσχολη ζωή μας.
Συχνά νιώθω άγχος αν το σπίτι μου είναι ακατάστατο, αν οι εκκρεμότητές μου «ξεχειλίζουν» από το ημερολόγιό μου ή αν δεν μπαίνω καν στη διαδικασία να τα καταγράψω από το άγχος ότι δε θα τα καταφέρω…

Αν και άργησα να το συνειδητοποιήσω, αυτό από μόνο του είναι αρκετό για να έχω μόνιμα νεύρα!! Προσπαθώ ακόμα να το λύσω οργανώνοντας τα πράγματά μας, το πρόγραμμά μας και κάνοντας πολύ καλή διαχείριση χρόνου. 
Το να λέω όχι σε ορισμένα πράγματα σίγουρα με βοηθάει να κρατώ τις ισορροπίες. Αυτό μπορεί να σημαίνει:

Λιγότερες υποχρεώσεις στο ημερολόγιό μας – Όχι σε μια ακόμη δραστηριότητα

Μινιμαλισμός στο σπίτι, στα πράγματά μας και συχνό decluttering (ξεκαθάρισμα) – Όχι σε ένα ακόμη παιχνίδι ή συσκευή


Η απλοποίηση προγράμματος και σπιτιού σίγουρα μας βοηθά να είμαστε πιο ήρεμοι όταν είμαστε αγχωμένοι από το χάος γύρω μας.

Σβήνουμε ειδοποιήσεις στο κινητό, αφήνουμε ακόμα και εντελώς κινητό και οθόνες, μαθαίνουμε να λέμε όχι, να «παίρνουμε το χρόνο μας”.

Κατά τη διάρκεια της πρώτης καραντίνας έμαθα για την αξία του slow livingκαι αναρωτήθηκα, καθώς επιστρέφαμε σιγά σιγά στο «φυσιολογικό», αν όντως θέλω πίσω το παλιό μου φυσιολογικό…

Μπορώ να επιλέξω να απαλλαγώ από κάποιες δραστηριότητες, παιχνίδια ή πλάνα, ώστε να έχουμε όλοι χώρο και χρόνο; Ναι, μπορώ.

4. Δεν έχουμε αποφασίσει πώς πρέπει να φερθούμε

Όταν δεν έχουμε αποφασίσει πώς πρέπει να αντιμετωπίσουμε μια κατάσταση, πολλές φορές αντιδρούμε με το «θυμικό» μας, αντιδρούμε συναισθηματικά. Μπορεί να έχουμε τις καλύτερες των προθέσεων να πειθαρχήσουμε ήρεμα τα παιδιά μας, αλλά όταν κάνουν κάτι που δεν επιτρέπεται, οι προθέσεις αυτές εξατμίζονται και μετατραπόμαστε στον Hulk!

Γιατί; Γιατί δεν είχαμε προγραμματίσει τι θα κάναμε όταν θα γινόταν το συγκεκριμένο συμβάν.


Ειδικά για τους γονείς που πρέπει να φαίνεται πάντα στα παιδιά ότι έχουν κοινή γραμμή, το να έχουμε ένα συμφωνημένο σχέδιο για το όταν ένα παιδί δεν υπακούει, μάς βοηθάει να κάνουμε ένα βήμα πίσω και να ελέγξουμε τα έντονα συναισθήματά μας. Χτύπησες την αδερφή σου; Δε μαζέψατε τα παιχνίδια σας; (Τι συμφωνήσαμε ότι θα συνέβαινε αν το κάνανε αυτό; Ποια είναι η συνέπεια;)

Ένα καλό σχέδιο απαιτεί συνέπεια και συνέχεια.

Επιπλέον, πιστεύω πως είναι σημαντικό (και υγιές) να δίνουμε στα παιδιά μας το βάρος να επιλέγουν τις δικές τους συνέπειες, να είναι υπεύθυνα για τις πράξεις τους. «Αν δεν ντυθείς γρήγορα, θα αργήσεις και θα πρέπει να εξηγήσεις στη δασκάλα σου γιατί άργησες.» ή «Επειδή δε σηκώνεσαι στην ώρα σου, δε θα σε ξαναξυπνήσω. Θα βάζεις μόνος σου ξυπνητήρι.».

Είναι πολύ σημαντικό να μην προσπαθούμε να λύσουμε το πρόβλημά τους αντί γι ‘αυτά και να τα ενθαρρύνουμε να βρουν από μόνα τους καλές λύσεις.

Να είμαστε περίεργοι, όχι θυμωμένοι, για το τι προκαλεί τη συμπεριφορά τους κάθε φορά.

Τις περισσότερες φορές, το συναίσθημα που κρύβεται πίσω από τον θυμό μας είναι ο φόβος. Αυτός μας οδηγεί να επιπλήξουμε γρήγορα ένα παιδί που «ξέφυγε»…

Ίσως φοβόμαστε την αποτυχία ή νιώθουμε αμήχανα που θυμώσαμε εύκολα και δεν ξέρουμε πώς να το διαχειριστούμε.

Σίγουρα, δεν είμαστε μόνο εμείς «θυμωμένη μαμά». Και σίγουρα μπορούμε να αλλάξουμε λίγο αυτήν την πορεία από το χάος στην ηρεμία.

Καθένας μας είναι διαφορετικός σαν γονιός, οπότε πρέπει να βρούμε μόνοι μας τι είναι αυτό που δουλεύει καλύτερα με εμάς. Το σημαντικό είναι το πρώτο βήμα, δηλαδή να συνειδητοποιήσουμε ότι θυμώνουμε λίγο παραπάνω από το «κανονικό».


Πρέπει να πάρουμε το χρόνο μας, να μην αντιδράσουμε σε πρώτο χρόνο.


Αν βοηθάει, ας πάρουμε βαθιές ανάσες και να μετρήσουμε μέχρι το δέκα. (αυτό το λέω και στα παιδιά μου όταν θυμώνουν: 3 βαθιές ανάσες και μετράμε μέχρι το 10)

Να αναρωτηθούμε τι θέλουμε να καταφέρουμε. Να έχουμε στο νου μας ότι στόχος μας είναι να μάθουν τα παιδιά από τις συνέπειες της πράξης τους και όχι να τα εκδικηθούμε που δεν έπραξαν σωστά.

Να μιλήσουμε όσο ήρεμα μπορούμε.

Να νιώσουν την αποφασιστικότητα και τη σιγουριά μας. Να μην επηρεαζόμαστε από το πώς νιώθουμε. Να μη νιώσουν τα παιδιά ότι επηρεάζουν τις αντιδράσεις και τη συμπεριφορά μας, ότι έχουν τέτοια δύναμη πάνω μας.

Να γνωρίζουν ότι υπάρχει συγκεκριμένο σχέδιο και συγκεκριμένη συνέπεια για κάτι που θα κάνουν (και ανάλογη με τη σοβαρότητα της πράξης ή της συμπεριφοράς τους) για να γίνουν υπεύθυνα παιδιά και υπεύθυνοι ενήλικες, αλλά και να νιώθουν ότι είμαστε πάντα δίπλα τους και τα αγαπάμε…

Καλή δύναμη και αγωνιστικούς χαιρετισμούς!

Μιλώντας στα παιδιά μας για τη διαφορετικότητα

Δυστυχώς, διανύουμε μια εποχή γεμάτη διχασμό, με περιστατικά προκατάληψης που συνεχώς τα βλέπουμε μπροστά μας στις ειδήσεις και αγχωνόμαστε για το πώς μπορούμε να προστατεύσουμε τα παιδιά μας – αλλά και να τους δώσουμε τις σωστές αρχές και αξίες- μέσα σε έναν κόσμο που συχνά μοιάζει βυθισμένος στο μίσος.

Στη χώρα μας, βλέπουμε όλα τα είδη μίσους -ρατσισμό, μισογυνισμό, ομοφοβία- σε σημείο που φοβόμαστε όχι μόνο μήπως τα παιδιά μας δεχτούν ρατσισμό ή περιθωριοποιηθούν, αλλά πολύ περισσότερο μήπως προκαλέσουν τα ίδια άσχημα συναισθήματα σε τρίτους, με ρατσιστικά σχόλια και βίαιη συμπεριφορά.

Ανησυχούμε ότι τα παιδιά μας θα εκτεθούν από την παιδική τους ηλικία σε τέτοια φαινόμενα που είναι πιθανόν, δυστυχώς, να διαστρεβλώσουν τις απόψεις τους για τη διαφορετικότητα, τις διακρίσεις και την κοινωνική ένταξη. Ειδικά αυτά τα τελευταία χρόνια με το μεταναστευτικό κύμα και τις φασιστικές συμπεριφορές που έχουν κάνει την εμφάνισή τους και έχουν «δηλητηριάσει» και νέα παιδιά, ακόμα και σχολικής ηλικίας…

Δεν ξέρω αν μπορούμε να «κάνουμε θαύματα» σε μια τέτοια κοινωνία, μπορούμε, όμως, σίγουρα να δώσουμε τη μάχη μας σαν γονείς να αντιμετωπίσουμε την «ύπουλη προσέγγιση του μίσους», να δείξουμε στα παιδιά μας το δρόμο της αποδοχής της διαφορετικότητας, του σεβασμού στο συνάνθρωπο, της αγκαλιάς σε όποιον την έχει ανάγκη.

Κάποιοι γονείς ίσως δυσκολεύονται να αγγίξουν τέτοια θέματα συζήτησης. Αλλά όταν οι γονείς παραμένουν σιωπηλοί, τα παιδιά ίσως λάβουν το μήνυμα ότι ο ρατσισμός δεν έχει τόση σημασία ή ότι είναι πρόβλημα κάποιου άλλου, ότι είναι κάτι μακρινό από εμάς.

Για να σταματήσει ο ρατσισμός, όλοι πρέπει να αναλάβουν ενεργό ρόλο, ανεξάρτητα από το ποιοι είναι, ανεξάρτητα από το αν τους επηρεάζει άμεσα ή όχι.

Γιατί είναι σημαντικό να μιλάμε για τη διαφορετικότητα και το ρατσισμό;

Όταν διδάσκουμε στα παιδιά από νωρίς ότι είναι εντάξει να μιλάμε για τις διαφορετικές φυλές και καταγωγές, τα βοηθάμε να κατανοήσουν, να σέβονται και να εκτιμούν τις διαφορές μεταξύ των ανθρώπων.

Αυτό χτίζει ενσυναίσθηση και συμπόνια για τους άλλους, έτσι ώστε τα παιδιά να μπορούν να βλέπουν πιο καθαρά, όταν τα πράγματα στον κόσμο τούς φαίνονται άδικα ή στραβά – και μπορούν να κάνουν κάτι γι ‘αυτό.

Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να τους μιλήσουμε για το ρατσισμό;

Χωρίς να γνωρίζω το σωστό τρόπο, θεωρώ ότι για κάθε οικογένεια, αυτή η συζήτηση θα είναι διαφορετική, ανάλογα με τις εμπειρίες, τα βιώματά μας, την προσωπική εμπειρία μας με το ρατσισμό.

Μπορούμε να διαβάζουμε σχετικά βιβλία ή να βλέπουμε εκπομπές ή ακόμα και να τους πούμε με δικά μας λόγια την ιστορία κάποιου πολιτικού ή ακτιβιστή.

Μέσα από αυτό, θα προκύψει κάποια συζήτηση, κάποιες απορίες.

Είναι η στιγμή να διευκρινήσουμε τις αξίες της οικογένειάς μας. Να τους δείξουμε με λόγια, με κάποιο παράδειγμα, με τις ενέργειές μας τι πιστεύουμε.

Να μιλήσουμε για ίση μεταχείριση για όλους, δικαιοσύνη, υποστήριξη για αυτούς που υποφέρουν και σεβασμό σε όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από το χρώμα του δέρματός τους, τη γλώσσα που μιλούν ή άλλες διαφορές.

Να μιλήσουμε με απλά λόγια. Να μην τα βομβαρδίοσυμε με πολλές πληροφορίες. Απλά και ξεκάθαρα να παρουσιάσουμε τα γεγονότα.

Αν θέλουμε να σχολιάσουμε κάτι που συνέβη στις ειδήσεις, όπως αυτές τις μέρες στο Αφγανιστάν, να είμαστε ειλικρινείς για αυτό που συνέβη, αλλά δε χρειάζεται να δίνουμε στα παιδιά περισσότερες πληροφορίες από αυτές που χρειάζονται.

Σίγουρα, η ηλικία του παιδιού παίζει ρόλο.

Κάποια ζητήματα ίσως είναι δύσκολο να γίνουν αντιληπτά από μικρότερα παιδιά.

Στα μικρότερα παιδιά, προσχολικής ηλικίας, που μαθαίνουν για το σωστό και το λάθος και έχουν έντονη την αίσθηση της δικαιοσύνης, μπορούμε να μιλήσουμε για το τι είναι δίκαιο και τι όχι. Να δώσουμε κατανοητά παραδείγματα, όπως: «Τι γίνεται αν κάποιος έβγαζε έναν κανόνα που λέει ότι όλοι όσοι έχουν καστανά μαλλιά πρέπει να τρώνε ένα διαφορετικό σνακ στο διάλειμμα από την υπόλοιπη τάξη; Φαίνεται δίκαιο;«

Στα παιδάκια που πηγαίνουν σχολείο, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε πρακτικά παραδείγματα από την καθημερινή ζωή για να τα βοηθήσουμε να καταλάβουν πώς θα ένιωθαν εάν υφίσταντο διακρίσεις ή παραλείπονταν σκόπιμα, πχ. «Πώς θα νιώθατε αν κάποιος κρατούσε όλες τις κούνιες στην παιδική χαρά και δεν άφηνε κανέναν άλλο να κάνει;» ή «Πώς θα αισθανόσασταν αν βλέπατε έναν μαθητή της πέμπτης δημοτικού να εκφοβίζει ένα μαθητή της πρώτης;» Για τα παιδιά αυτής της ηλικίας, πιστεύω, θα μπορούσαμε μετά να κάνουμε την αντιπαραβολή με παραδείγματα πραγματικών ομάδων ατόμων που έχουν υποστεί διακρίσεις.

Οι ερωτήσεις αυτές, σίγουρα, θα βοηθήσουν στην αύξηση της ενσυναίσθησης των παιδιών και θα πυροδοτήσουν το πάθος τους να υπερασπίζονται τους άλλους.

Τα μεγαλύτερα παιδιά και οι έφηβοι είναι καλύτερα προετοιμασμένα να αντιμετωπίσουν πιο σκληρά θέματα. Μπορούν να καταλάβουν πώς μπορεί να αισθάνεται κάποιος εάν είναι στόχος ρατσισμού, αλλά μπορεί να αισθάνονται ανήμποροι να κάνουν οτιδήποτε γι ‘αυτό.

Σε αυτές τις ηλικίες θεωρώ ότι πρέπει να τους δείξουμε τρόπους να βοηθήσουν, πράξεις για να νιώσουν δυναμικά και στηρίξουν ουσιαστικά θύματα ρατσισμού, όπως επιστολές, άρθρα, εθελοντισμό.

Αλλά να συζητάμε μαζί τους, να τους βοηθάμε να επεξεργαστούν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους: «Τι πιστεύετε για αυτά που είδατε στην τηλεόραση;«, «Τι έχετε ακούσει;» ή «Τι συζητούν οι φίλοι σας;» Αυτό θα μας βοηθήσει να έχουμε μια αίσθηση του τι κατανοούν τα παιδιά μας από όλα όσα προσλαμβάνουν, ώστε να μπορούμε να συμπληρώσουμε τυχόν κενά με γεγονότα ή να τονίσουμε τις αξίες που έχουμε στην οικογένειά μας.

Δύσκολες συζητήσεις όπως αυτές είναι λογικό να προκαλούν έντονα συναισθήματα, όπως θυμό, θλίψη, σύγχυση κ.λπ. Τα παιδιά που έχουν πέσει θύματα ρατσισμού, τα ίδια ή μέλη της οικογένειάς τους, μπορεί να έχουν ακόμη πιο έντονα συναισθήματα ή φόβους γύρω από αυτά τα θέματα.

Πρέπει να διαβεβαιώνουμε τα παιδιά μας ότι τα συναισθήματά τους είναι σημαντικά και αποδεκτά. Γι’ αυτό θα πρέπει κι εμείς να μοιραζόμαστε τα δικά μας συναισθήματα με υγιή τρόπο: «Νιώθω θλίψη αυτή τη στιγμή και είναι εντάξει. Δεν θα νιώθω πάντα έτσι». Αυτό βοηθά τα παιδιά να βάλουν τα πράγματα σε προοπτική.

Αλλά η συζήτηση αυτή δεν τελειώνει ποτέ.

Το να μιλάμε στα παιδιά μας για τις άλλες εθνικότητες, τις διαφορετικές φυλές και καταγωγές, το ρατσισμό δεν πρέπει να είναι κάτι που κάνουμε μία φορά. Πρέπει να ενθαρρύνουμε τα παιδιά μας να έρθουν σε εμάς με ερωτήσεις οποιαδήποτε στιγμή και να συνεχίσουμε να μιλάμε για αυτά τα ζητήματα.

Και τι γίνεται αν δεν έχουμε απάντηση;

Είναι εντάξει να μην υπάρχουν όλες οι απαντήσεις. Εάν δεν ξέρουμε πώς να απαντήσουμε σε κάτι, που είναι ακρετά πιθανό, να είμαστε ειλικρινείς και να το λέμε. Να τους πούμε ότι θα μάθουμε και θα μοιραστούμε μαζί τους όσα μάθαμε.

Οι γονείς μπορούμε να κάνουμε πολλά πράγματα για να μεγαλώσουμε συμπονετικά παιδιά που θέλουν να βοηθήσουν τους άλλους.

Μέσα από αυτά που ζούμε και τις πράξεις μας θα μάθουν.

Να κάνουμε παρέα με ανθρώπους διαφορετικούς, να μιλάμε σε όλους όμορφα και με σεβασμό.

Να μάθουμε για άλλους πολιτισμούς.

Να μάθουμε μαζί για ανθρώπους από άλλα μέρη.

Να διαβάσουμε βιβλία, να παρακολουθήσουμε ταινίες, να ακούσουμε μουσική, να μάθουμε για γιορτές που δεν αποτελούν μέρος των δικών μας παραδόσεων.

Να παρακολουθήσουμε πολιτιστικές εκθέσεις και μουσεία που αναδεικνύουν ιστορίες, τέχνη και ιστορία των ανθρώπων που διαφέρουν από εμάς.

Να μιλάμε.

Και να τους μάθουμε να μιλάνε.

Όταν βλέπουμε κάτι που δεν είναι δίκαιο, να κάνουμε κάτι γι ‘αυτό.

Να πούμε κάτι.

Να γράψουμε ένα γράμμα.

Να δημιουργήσουμε τέχνη που να υποστηρίζει αυτό το σκοπό.

Να ενθαρρύνουμε τα παιδιά σας να κάνουν το ίδιο.

Να συζητάμε συχνά ως οικογένεια και να κάνουμε πράγματα μαζί για να μάθουμε και να γιορτάζουμε τις διαφορές μεταξύ των ανθρώπων.

Θα βοηθήσουμε να καλλιεργηθεί η ενσυναίσθηση των παιδιών μας για τους άλλους ανθρώπους και η δική μας ενσυναίσθηση.

Να τους μάθουμε να αγαπάνε…

Να βλέπουν ειδήσεις τα παιδιά;

Είπα χθες στο Instagram ότι θα γράψω γι’ αυτό το θέμα γιατί πραγματικά το έχω σκεφτεί πάρα πολλές φορές και γενικά στο σπίτι μας το τηρούμε ευλαβικά: δε βλέπουμε ειδήσεις και γενικά προγράμματα στην τηλεόραση που δεν είναι κατάλληλα για την ηλικία των παιδιών μας. 

Με έχουν ρωτήσει κατά καιρούς γιατί δεν μπορούν να δουν survivor ή διάφορες ελληνικές ή ξένες σειρές, διάφορες εκπομπές κλπ στην τηλεόραση που μπορεί να βλέπουν κάποιοι συμμαθητές τους. Προσπαθούμε να τους εξηγήσουμε ότι κάθε πρόγραμμα είναι ανάλογα με την ηλικία του καθενός και παρόλο που δεν τους αρέσει η απάντηση, το τηρούν.

Και το κάνουμε γιατί αυτά που προβάλλονται στην τηλεόραση συχνά δεν τα αντέχω ούτε εγώ… Δε θέλουμε τέτοιες εικόνες στο κεφάλι τους, τουλάχιστον όχι από τώρα.

Βέβαια, θα τύχει να δουν τηλεόραση και στα σπίτια των γιαγιάδων ή κάποιος φίλος τους να τους εξηγήσει αναλυτικά τι είδε ή να ακούσουν κι εμάς να συζητάμε για ένα θέμα. Σε αυτή την περίπτωση, συνήθως θα αναφέρουν κάτι που τους έκανε εντύπωση (νιώθουν ότι έκαναν κάτι πολύ σημαντικό, κάτι που κάνουν μόνο οι μεγάλοι) οπότε θα τους μιλήσουμε όπως μπορούμε για το θέμα.

Αυτές τις μέρες, όμως, η τηλεόραση έπαιζε «πυρκαγιές» σχεδόν όση ώρα ήμασταν στο σπίτι…Και μας έλεγαν «πάλι φωτιές θα δούμε;»

Οι ειδήσεις και η επικαιρότητα μπορεί να είναι ενοχλητικές για τα μικρά παιδιά. Πολλά είναι τα παιδιά που ανησυχούν πολύ για τις τρέχουσες υποθέσεις.

Με μέτρο, η τηλεόραση, σίγουρα, μπορεί να είναι μια μεγάλη πηγή εκπαίδευσης και ψυχαγωγίας για τα παιδιά. 

Αλλά η απεριόριστη θέαση φέρνει  αντιμέτωπα τα παιδιά με πραγματικότητες, που πολλά από αυτά δεν είναι ψυχολογικά έτοιμα να «χωνέψουν».  Θα παρακολουθήσουν σκηνές βίας ή/και αιματοχυσίες, βομβαρδισμούς, τραυματίες από σεισμούς και καταστροφές, θα δουν πεινασμένα και εγκαταλελειμμένα παιδιά από όλο τον κόσμο, κακοποιημένα ζώα και θα ακούσουν για απαγωγές παιδιών, ενώ κοιμούνται, παίζουν ή έχουν πάει διακοπές.
Το άγχος τους θα φανεί κι από τις ερωτήσεις που κάνουν τα παιδιά μετά την έκθεσή τους στα ΜΜΕ:

«Μπορεί το σπίτι μας να πλημμυρίσει όπως αυτά στις ειδήσεις;»

«Μπορεί να καεί και η δικιά μας περιοχή;»

«Αν γινόταν πόλεμος στη χώρα μας, θα έπρεπε να πας να πολεμήσεις, μπαμπά;»

«Τι θα πάθουμε όταν ο ήλιος κάψει τη Γη;»

«Θα πάθω κι εγώ καρκίνο όπως εκείνο το κορίτσι χωρίς μαλλιά;»

«Μαμά, γιατί να σκοτώσει κάποιος τη γυναίκα του; Αφού είναι παντρεμένοι κι αγαπιούνται.»

«Κι αν την ώρα που πάω σχολείο, κάποιος με απαγάγει;»


Έχω ακούσει από άλλους γονείς και έχω διαβάσει και σε παρόμοιες μελέτες ότι πολλά παιδιά στο δημοτικό είχαν εφιάλτες σχετικές με τις τρέχουσες ιστορίες που είχαν ακούσει στις ειδήσεις ή είχαν δει στην τηλεόραση.

Είναι πολύ εύκολο να αφήσουμε την τηλεόραση ανοιχτή να παίζει – μπορεί να μην έχουμε καν επίγνωση του τι ακούνε και βλέπουν τα παιδιά μας.

Δυστυχώς, τα παιδιά (ανάλογα με την ηλικία τους) στερούνται  της γνώσης, των πληροφοριών, της εμπειρίας ή της κατανόησης για να θέσουν τις ειδήσεις σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο ή να εκτιμήσουν ρεαλιστικά τους κινδύνους.

Εξαιτίας αυτού, τα παιδιά τείνουν να γεμίζουν τα κενά με τη φαντασία τους.  Ένας εντυπωσιακός τίτλος μπορεί να δώσει «τροφή» για πραγματικά εφιαλτικά σενάρια που μπορούν αργότερα να τα κρατήσουν ξύπνια όλη τη νύχτα.

Αυτά που έχουμε εμείς στο νου μας ως γονείς με το Γιώργο* είναι τα παρακάτω:

1. Μέχρι να γίνουν τα παιδιά 10 περίπου χρόνων, να περιορίσουμε τα προγράμματα επικαιρότητας που δεν  απευθύνονται σε μικρές ηλικίες. Αν τύχει να είναι ανοιχτή η τηλεόραση σε πρόγραμμα που πιθανώς δείξει κάτι που δεν το περιμέναμε, το καλύτερο είναι να καθόμαστε μαζί τους, να ξέρουμε ακριβώς τι έχει δει. Να μην είναι ανοιχτή η τηλεόραση και να δείχνει οτιδήποτε. Έτσι, έχουμε την ευκαιρία να αντιμετωπίσουμε τυχόν φόβους και να προσφέρουμε μια πιο ισορροπημένη οπτική. 

2. Να μη φοβόμαστε να ρωτήσουμε απευθείας τα μικρότερα παιδιά εάν έχουν ανησυχίες για οτιδήποτε έχουν δει στην τηλεόραση, ώστε να ξέρουμε πώς να απαντήσουμε και τι πρέπει να τους πούμε. Πιστεύω ότι έτσι θα τους ενθαρρύνουμε να μοιράζονται μαζί μας τους φόβους και τις ανησυχίες τους από μικρή ηλικία και ελπίζω να συνεχιστεί και στο μέλλον.

3. Αν τελικά αφήσουμε τα παιδιά (που είναι κάτω των δέκα σήμερα) να παρακολουθήσουν τις ειδήσεις, όπως τώρα με τις πυρκαγιές, είμαστε εκεί μαζί τους και τους ρωτάμε αν κάτι που είδαν τα ενόχλησε ή τα τάραξε.

4. Αν τα παιδιά μας εκδηλώσουν φόβο για κάτι που είδαν ή άκουσαν, εννοείται πως τα παίρνουμε πάντα στα σοβαρά.  Πρέπει να αντισταθούμε στον πειρασμό να γελάσουμε ή να το κάνουμε να νιώσει «χαζό» με αυτό που μας είπε. Αυτό δεν θα τα κάνει να νιώσουν καλύτερα.

Τα παιδιά μπορούν να αγχώνονται για πράγματα που μπορεί να φαίνονται παράλογα στους ενήλικες, αλλά αν αισθάνονται ότι γελοιοποιούνται, ότι γίνονται ρεζίλι με αυτό που είπαν, μπορεί κάλλιστα να αποφασίσουν να κρατήσουν τις ανησυχίες τους για τον εαυτό τους στο μέλλον.  

Πολλοί κι από τους δικούς μας ακόμα φόβους είναι παράλογοι, αλλά αυτό δεν τους κάνει λιγότερο πραγματικούς.  Το να σκεφτούμε προσεκτικά τις ανησυχίες των παιδιών μας και να υιοθετήσουμε μια ρεαλιστική προσέγγιση επίλυσης παρόμοιων προβλημάτων θα αποδειχθεί χρήσιμο σε πολλά επίπεδα.

Όχι μόνο θα τους δείξει ότι ενδιαφερόμαστε για τις ανησυχίες τους, αλλά δείχνει, επίσης, ότι μια λογική, αιτιολογημένη απάντηση μπορεί να συμβάλει πολύ στην ηρεμία τους.

5. Είμαστε ειλικρινείς μαζί τους, αλλά όσα τους εξηγούμε πρέπει να είναι ανάλογα με την ηλικία τους και το γνωστικό τους επίπεδο.

6. Πιστεύουμε ότι, γενικά, πρέπει να τους μιλάμε για ό, τι συμβαίνει στις ειδήσεις. Να γνωρίζουν τι γίνεται στη χώρα, στον κόσμο, για πόσα πράγματα πρέπει να νιώθουμε ευγνώμονες, για πόσα πρέπει να παλεύουμε, για τα σημαντικά και τα ουσιαστικά.

*Σε καμία περίπτωση, δε θεωρώ ότι γνωρίζουμε ακριβώς τι πρέπει να κάνουμε με τα παιδιά και πώς ακριβώς να συμπεριφερθούμε ή ότι αυτό που κάνουμε είναι το σωστό. Δεν έχουμε καμία ειδικότητα ή εξειδίκευση στο ζήτημα, πέρα από όσα έχουμε βιώσει, έχουμε διαβάσει και όσα νιώθουμε.

Τα παιδιά που (δε) λένε ευχαριστώ

Σήμερα θα γράψω για τη σημασία της ευγνωμοσύνης στα παιδιά. Κάθε εβδομάδα όλο και κάτι θα τύχει και θα μου δώσει την αφορμή να γράψω, κάτι θα τύχει και θα βρω θέμα για το άρθρο της Πέμπτης. (Ή της Παρασκευής, βρε αδερφέ… 😁)

Πόσο μα πόσο σημαντική η ευγνωμοσύνη στη ζωή μας. Ακούμε συνέχεια ότι πρέπει να είμαστε ευγνώμονες με όσα έχουμε, ότι είναι βασική προϋπόθεση ώστε να βρούμε την ευτυχία, ότι είναι το κλειδί μιας ζωής θετικής και χαρούμενης.

Τα παιδιά μας, όμως, δυσκολεύονται να εκφράζουν την ευγνωμοσύνη τους, να λένε ευχαριστώ, να δείχνουν ότι εκτιμούν κάτι που τους προσφέρεται.

Κάθε φορά που τους δίνουν ένα δώρο, κάθε φορά που είναι κάπου φιλοξενούμενοι, νιώθω ότι πρέπει να τους θυμίσω να πουν ευχαριστώ. Και ακούω πολλούς γονείς που, σαν εμένα, είναι εκνευρισμένοι που το παιδί τους δεν λέει ευχαριστώ από μόνο του ή δεν εκτιμά τα προνόμια ή τα δώρα. Το αντίθετο μάλιστα. Τα θεωρεί δικαιώματά του.

Ωστόσο, η επιθυμία έκφρασης ευγνωμοσύνης και η ικανότητα να το κάνουν δεν έρχονται φυσικά στα παιδιά.

Ξεκινώντας από νεαρή ηλικία, αυτές οι δεξιότητες πρέπει να διδάσκονται και στη συνέχεια να ενισχύονται τακτικά. Και αξίζει πραγματικά τον κόπο.

Είναι βασική δεξιότητα για τη μετέπειτα ζωή του.

Το να αισθανόμαστε και να εκφράζουμε ευγνωμοσύνη έχουν συσχετιστεί με την ευτυχία, την αισιοδοξία και τις καλύτερης ποιότητας σχέσεις, καθώς και με τη σωματική και ψυχική υγεία. Με άλλα λόγια, όταν επενδύουμε το χρόνο μας και κάνουμε την προσπάθεια να διδάξουμε στο παιδί μας την αξία της εκτίμησης και της ευγνωμοσύνης, όχι μόνο θα το παρατηρήσουν και άλλοι, αλλά θα τους οπλίσουμε με συναισθηματική δύναμη. Αυτό θα βελτιώσει την ποιότητα ζωής τους, τώρα και στο μέλλον.

Τα παιδιά, οι έφηβοι και ακόμη και οι νεαροί ενήλικες είναι αναπτυξιακά εγωκεντρικοί.

Ναι, ισχύει. Δεν είναι η προσωπική μου άποψη. Το έχω διαβάσει. (Μη με ρωτήσεις πού, δε θυμάμαι).

Βλέπουν τον κόσμο κυρίως από τη δική τους σκοπιά μέχρι να τους προσφερθεί καθοδήγηση για το πώς να το δουν από την οπτική γωνία του άλλου. Το σχολείο είναι ένα εξαιρετικό μέρος για να μάθουν τα παιδιά ευγνωμοσύνη και ενσυναίσθηση. Ωστόσο, όταν πρόκειται για την ανατροφή συναισθηματικά υγιών παιδιών, οι γονείς έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο από οποιονδήποτε άλλο στο παιδί:

Μπορούμε, λοιπόν, να γίνουμε εμείς το σωστό πρότυπό τους.

Το παιδί μας δίνει πολύ μεγαλύτερη προσοχή στη συμπεριφορά μας από ό, τι στις συμβουλές μας, το έχουμε καταλάβει. Οπότε είναι σημαντικό να κάνουμε πράξη αυτό που ζητάμε. Να μιλήσουμε ανοιχτά για την εκτίμηση της καλοσύνης των άλλων και να λέμε συχνά ευχαριστώ, ακόμη και για μικρά πράγματα.

Ο άντρας μου έχει αναλάβει συγκεκριμένες υποχρεώσεις του σπιτιού, αλλά ποτέ δεν το θεωρώ δεδομένο.Τον ευχαριστώ κάθε φορά και λέω στα παιδιά ότι είμαι πολύ τυχερή και ευγνώμων που έχω ένα σύντροφο που με σκέφτεται και με φροντίζει. Το ίδιο κάνει κι εκείνος.

Αυτός ο τρόπος καθημερινής έκφρασης ευγνωμοσύνης θεωρώ ότι στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα στα παιδιά ότι η εκτίμηση είναι αναπόσπαστο μέρος όλων των σχέσεων και αυτό δεν προορίζεται μόνο για τη λήψη δώρων.

Μπορούμε να προετοιμαστούμε εκ των προτέρων – κάθε φορά.

Αν πηγαίνουμε, για παράδειγμα, σε πάρτι ή σε μια οικογενειακή συγκέντρωση που φοβόμαστε ότι μπορεί να είναι βαρετή για τα παιδιά, να τους υπενθυμίσουμε να χαμογελάσουν, να πουν ευχαριστώ και να ξεκινήσουν συνομιλία, ανεξάρτητα από το πώς αισθάνονται. Η αγενής συμπεριφορά θα πληγώσει τα συναισθήματα του οικοδεσπότη και θα μας φέρει σε δύσκολη θέση.

Παρομοίως, αν διοργανώνουμε πάρτι γενεθλίων για το παιδί μας, πριν ανοίξει μια στοίβα δώρων μπροστά στους προσκεκλημένους, πρέπει να προετοιμάσουμε το παιδί μας -ανεξάρτητα από τα αληθινά συναισθήματά του για το κάθε δώρο- να πει ευχαριστώ σε κάθε έναν ξεχωριστά. Να του υπενθυμίσουμε του ότι οι συζητήσεις σχετικά με τυχόν επιστροφές και αλλαγές θα τις αφήσουμε για αργότερα.

Ίσως θα μπορούσαμε να μάθουμε στα παιδιά μας χειροπιαστά την αξία του ευχαριστώ με ευχαριστήρια σημειώματα και κάρτες.

Πολλοί γονείς ίσως πιστεύουμε ότι χρειάζεται πάρα πολύ προσπάθεια από ένα παιδί για να γράψει ένα ευχαριστήριο σημείωμα ή θεωρούμε τα παιδιά μας πολύ απασχολημένα για να τους επιβαρύνουμε με άλλη εργασία ή ίσως απλά να πιστεύουμε ότι οι γραπτές ευχαριστίες είναι ξεπερασμένες. Αλλά θα μπορούσαμε να τους δώσουμε απλά την ευκαιρία και να δούμε πώς θα ανταποκριθούν.

Πρέπει να τους διδάξουμε ότι πόσο μεγάλη αξία έχουν η γενναιοδωρία και τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων και ότι τα δώρα δεν είναι δικαιώματα.

Η διδασκαλία της ευγνωμοσύνης και της εκτίμησης δεν είναι πάντα εύκολη.

Χρειάζεται επαγρύπνηση και μπορεί συχνά να δημιουργεί προστριβές με το παιδί μας.

Το να μεγαλώσουμε, όμως, παιδιά που θα εκτιμούν, θα νοιάζονται για τα συναισθήματα των άλλων και θα νιώθουν ευγνωμοσύνη για τα καλά που συμβαίνουν στη ζωή τους, αξίζουν όλες τις προσπάθειές μας.

Το μυστικό για εξορμήσεις με τα παιδιά

Βγαίνουμε έξω με τα παιδιά μας πολύ. Το να είμαστε ενεργοί προσπαθούμε να είναι μέρος της οικογενειακής μας ζωής. Προσπαθούμε τα παιδιά μας, ηλικίας 3, 8 και 9 ετών, να περπατούν ή να κάνουν ποδήλατο ή πατίνια όσο συχνότερα γίνεται και όσα Σαββατοκύριακα μπορούμε (ή στις διακοπές) κάνουμε κάποιες υπαίθριες περιπέτειες ανάλογα με την ηλικία τους (και το δικό μας κουράγιο).

Αλλά δεν ήμασταν έτσι από την αρχή της πορείας μας ως γονείς. Κι έχουμε δρόμο μπροστά μας.

Δεν μπορώ να πω ότι είμαστε υπερπροστατευτικοί, αλλά, αυτό που διαπιστώσαμε είναι ότι δεν είχαμε εκτιμήσει τη μεγάλη αξία αυτών των «περιπετειών», των εξορμήσεών μας για τα παιδιά μας, αλλά και για εμάς τους ίδιους.

Έχουμε στο περιβάλλον μας φίλους που δε διστάζουν να κάνουν μέχρι και ορεβασία και δύσκολες αναβάσεις με τα παιδιά τους από τη …βρεφική ηλικία και τα παιδιά έχουν μάθει να κάνουν ποδήλατο, σκι, πεζοπορίες, κολύμπι και να κουβαλάνε το δικό τους σακίδιο ανεξάρτητα από την πολύ νεαρή ηλικία τους.

Και δεν υπάρχει κάποιο μυστικό για αυτό.
Ούτε τα παιδιά αυτά έχουν γεννηθεί με περισσότερη άνεση και ταλέντο σε αυτές τις δραστηριότητες.

Το μόνο «μυστικό» είναι ότι τους έδωσαν επανειλημμένα ευκαιρίες και αφιέρωσαν χρόνο για να τους επιτρέψουν να εξελιχθούν σε αυτές τις δραστηριότητες με το δικό τους ρυθμό.

Αυτοί οι γονείς έδωσαν από το χρόνο τους αρκετές ώρες υπομονετικά, και μερικές φορές ίσως όχι τόσο υπομονετικά, να τους καθοδηγήσουν, να τους ενθαρρύνουν και τους περιμένουν.

Τα παιδιά έχουν αφιερώσει πολλές ώρες να εξασκούν τις δεξιότητες, την κοινωνικότητά τους και την αυτοπεποίθησή τους, αλλά και να μαθαίνουν από τα λάθη τους.

Και το έκαναν όσο εμείς οι άλλοι γονείς μπορεί να λέγαμε «μα γιατί τα παίρνετε παντού μαζί σας; Δε θέλετε να μείνετε λίγο μόνοι σας;»

Και αυτό δεν είναι εύκολο. Το ζευγάρι παραμερίζει προσωπικές του ώρες μαζί, οι δυο τους, για να αναπτυχθούν με αυτό τον τρόπο τα παιδιά του. Αλλά το κάνει με χαρά και όχι με την έννοια της θυσίας. Προσαρμόζει τη σχέση του με αυτή την επιλογή. Δε θυσιάζει τη σχέση του. Η σχέση του δυναμώνει γιατί περνούν μαζί όλη αυτή τη διαδικασία.

Ως γονείς, πρωταρχική δουλειά μας, πιστεύω πως είναι να προωθήσουμε την ανάπτυξη και την ανεξαρτησία, τελικά, των παιδιών μας.

Για να γίνει αυτή η ανάπτυξη, οι άνθρωποι πρέπει να ξεφύγουν εκτός της ζώνης άνεσής τους (#comfortzone). Τόσο πολλές βασικές δεξιότητες στη ζωή μας αποκτώνται και ενισχύονται με αυτό τον τρόπο.

Μερικά παιδιά είναι φυσικά πιο τολμηρά και μπορεί να χρειαστεί να δοθούν περισσότερα όρια και άλλα μπορεί να είναι πιο απρόθυμα και να χρειάζονται περισσότερη πείρα πριν κάνουν το επόμενο βήμα.

Το να γνωρίζουμε καλά τα παιδιά μας, το πώς θα τα παρακινήσουμε και πώς και πότε να τα προκαλέσουμε είναι όλες σημαντικές δεξιότητες για εμάς τους γονείς. Δεν το εκτελούμε πάντα τέλεια, αλλά η γονική μέριμνα είναι μια «ατελής επιστήμη» και το να βγούμε έξω και να κάνουμε κάτι είναι πάντα καλύτερο από το τίποτα.

Θα προσπαθήσω να καταγράψω όσα έχω διαπιστώσει ότι βοηθάνε με την πολύ μικρή μου εμπειρία στο θέμα:

1. Κάποια στιγμή σίγουρα θα κρυώσουν, θα ζεσταθούν, θα κουραστούν, θα πεινάσουν ή θα έχουν πολλάάάάά άλλα παράπονα. Μπορεί ακόμη και να έχουν και ξεσπάσματα. Ο φόβος για αυτό δεν πρέπει να μας αποθαρρύνει από το να κάνουμε κάτι μαζί τους. Το ότι θα μάθουν να έρθουν αντιμέτωπα με τα προβλήματα και την επίλυσή τους θα τους δημιουργήσει δεξιότητες ανθεκτικότητας, αντοχής, διαχείρισης και αντιμετώπισης που θα τους φανούν περισσότερο από χρήσιμες.

2. Να δώσουμε στα παιδιά μας επιλογές, να τα υποστηρίξουμε και να τα αφήσουμε να δουν τις συνέπειες των ενεργειών τους. Μαθαίνουμε περισσότερα από τις αποτυχίες και τα λάθη μας παρά όταν είμαστε προστατευμένοι από τις συνέπειες. Θα αποκτήσουν αυτοπεποίθηση και θα μάθουν να είναι πιο αυτοδύναμα.

3. Να ορίζουμε μικρές προκλήσεις, μικρούς στόχους για τα παιδιά μας. Όταν τις πετυχαίνουν, τους δίνει αυτοπεποίθηση και τους παρακινεί να κάνουν περισσότερα.

4. Να κρατάμε τα πράγματα διασκεδαστικά και μην τα πιέζουμε πάρα πολύ. Να είμαστε ευέλικτοι και πρόθυμοι να αλλάξουμε σχέδια όταν είναι απαραίτητο. Εάν είναι μια καλή εμπειρία, θα θέλουν να το ξανακάνουν. Εάν δεν είναι διασκεδαστικό, ή τα πιέζουμε για να αντποκριθούν στο πλάνο που έχουμε εμείς στο κεφάλι μας, δε θα απολαμβάνουν τη δραστηριότητα ή, ακόμη χειρότερα, θα αποφασίσουν ότι δε θέλουν να το ξανακάνουν.

5. Μπορούμε να βρούμε «φίλους περιπέτειας» για τα παιδιά μας – αυτούς που τους αρέσει να κάνουν τις ίδιες δραστηριότητες. Ακόμα κι αν δεν είναι στο ίδιο επίπεδο, αυτή η «ανισορροπία» δεξιοτήτων μπορεί επίσης να είναι πολύ χρήσιμη. Εάν τα άλλα παιδιά είναι ελαφρώς πιο εξειδικευμένα από τα παιδιά μας, θα παρακινήσουν τα παιδιά μας να ακολουθήσουν και να γίνουν καλύτερα. Εάν το παιδί μας είναι ελαφρώς πιο εξειδικευμένο, μπορεί να ενεργεί ως «μικρός καθοδηγητής». Αυτός είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να ενισχύσουν την αυτοπεποίθησή τους και την υπερηφάνεια για τις δεξιότητες και τα επιτεύγματά τους.

Τα παιδιά είναι πιο δυνατά και πιο ανθεκτικά από ό, τι μερικές φορές πιστεύουμε.

Να μην υποτιμάμε τις ικανότητές τους και πραγματικά πιστεύω ότι θα εκπλαγούμε με το τι επιτυγχάνουν μόνα τους όταν τους δοθεί η ευκαιρία.

Ελπίζω πραγματικά ότι τα παιδιά μας θα συνεχίσουν να κάνουν υπαίθριες δραστηριότητες, χωρίς φυσικά να το απαιτήσω, επειδή αρέσει σε εμάς τους γονείς.

Αυτό που πραγματικά θέλω είναι να βρουν αυτό για το οποίο είναι παθιασμένοι και να το επιδιώξουν. Πιστεύω ότι οι δεξιότητες και τα διδάγματα που αποκτώνται από τις μικρές περιπέτειες στη φύση θα τους βοηθήσουν να εξελιχθούν σε ενήλικες με αυτοπεποίθηση και αποφασιστικότητα, κοινωνικούς και δυναμικούς, και τελικά θα τους βοηθήσουν να ακολουθήσουν όποιο δρόμο επιλέξουν.

Πώς πήγαν οι διακοπές με 3 Παιδιά

Γράφω την ανάρτηση της Πέμπτης από την ξαπλώστρα μου…

Φέτος ήταν η πρώτη φορά που πήγαμε διακοπές οι πέντε μας. Σήμερα είναι η τελευταία μας μέρα και ήθελα έτσι απλά να γράψω κάποιες σκέψεις μου.

Η κόρη μας είναι 9 ετών, ο μεγάλος μας γιος σχεδόν 8 και ο μικρός μας 3 και κάτι.

Είμαστε σε μια περίεργη φάση στην επικοινωνία μας με τα μεγάλα μας παιδιά, αφού οι τσακωμοί τους είναι πάρα πολύ συχνοί. Νιώθουμε τόσο τη διαφορά της κόρης μας που μεγαλώνει και ωριμάζει σε σχέση με τον μόλις ενάμιση χρόνο μικρότερο αδερφό της, σε σημείο που, κάποιες φορές, με δυσκολία τον ανέχεται.

Προσπαθούμε, πλέον, να μην ανακατευόμαστε στους καβγάδες τους, ούτε να υποστηρίζουμε το μικρότερο, αφού κι αυτός πρέπει να μάθει να λύνει μόνος του κάποιες διαφορές και να μην περιμένει από εμάς.

Δεν είναι εύκολο. Ειδικά όταν ακούς μαλλιοτραβήγματα και μπουνιές. Τα έχουμε ξαναπεί αυτά.

Η ηλικία των 9 για την κόρη μας έχει φέρει αρκετές αλλαγές. Έχει αρχίσει και γνωρίζει, συνειδητοποιεί περισσότερο τους κανόνες της κοινωνικοποίησης, δημιουργεί πιο σταθερές φιλίες.

Επιδιώκει να «χώνεται» σε συζητήσεις μεγάλων και δεν της ξεφεύγει τίποτα από όσα ακούγονται μέσα στο σπίτι.

Βρίσκεται κάπου ανάμεσα στο παιδί και στην έφηβο κατά κάποιο τρόπο.

Έχει μάθει, ίσως επειδή είναι το πρώτο παιδί, ότι θα ασχοληθούμε μαζί της για να την ψυχαγωγήσουμε, ενώ τα αδέρφια της θα παίζουν με τις ώρες μόνα τους παρά τα σχεδόν 5 χρόνια που τα χωρίζουν. Θέλει να μπούμε μαζί στη θάλασσα, να παίξουμε επιτραπέζια παιχνίδια μαζί της, να κάνουμε τα πάντα μαζί.

Μέχρι ένα σημείο, έτρεχα από πίσω της και έκανα τον κλόουν, τον ψυχαγωγό, τη φίλη της.

Ξέρω, όμως, -όχι μόνο επειδή μου είναι βολικό και ξεκούραστο- ότι πρέπει να την αφήσω να βαρεθεί λίγο, να βρει τρόπους να περνά καλά, να προσαρμόζεται.

Η συνεισφορά του μικρού στις διακοπές, όμως, είναι ευεργετική. Θα κάνει αστεία που θα ελαφρύνουν το κλίμα για όλους μας και θα βοηθήσει να ξεχάσουμε γκρίνιες κλπ. Φυσικά, κι αυτός έχει τα δικά του, θα κουραστεί και θα ζητάει τον ουρανό με τα άστρα, αλλά στην ουσία δε θα ξέρει τι θέλει.

Αυτό που συνειδητοποιώ για άλλη μια φορά είναι πως όλα εξαρτώνται από τις προσδοκίες μας.

Φτάνοντας στον προορισμό μας, για να μην πω μπαίνοντας στο αυτοκίνητο, ξέρω πολύ καλά ότι πέντε απόψεις θα πρέπει να συμπορευθούν, ότι θα ακούσω «μαμά» κάθε πέντε δευτερόλεπτα, ότι θα έρχονται από πίσω μου σαν τα κλωσσόπουλα, ότι θα ζητάνε το επόμενο γεύμα με το που θα τελειώσουμε το προηγούμενο.

Δεν έχω αυταπάτες.

Είναι τρία παιδιά.

Και είναι σε ηλικία που μας χρειάζονται συνεχώς.

Κι αυτό είναι το ωραίο.

Σε κάποια χρόνια θα θέλουν περισσότερο τους φίλους τους. Ήδη, όπως είπα, η κόρη μας βαδίζει προς τα κει.

Πιθανώς, τότε, και να τους ενοχλούμε κιόλας.Θα χαρώ την κάθε στιγμή – όσο μου το επιτρέπει η υπομονή και η ψυχραιμία μου 😁 – και θα τους δώσω όσο πιο αξέχαστες αναμνήσεις μπορώ.

Θα τους ταξιδέψω σε εμπειρίες και εικόνες, να ανοίξουν τα μάτια και τα αυτιά τους, να τους φωτίσω το δρόμο.

Και μετά ας ξεκινήσουν τη δική τους διαδρομή ❤️.

Κάθε παιδί ψάχνει τη θέση του

Καθένας μας από τη στιγμή που γεννιέται ψάχνει να βρει τη θέση του.

Τη θέση του στην οικογένειά του, τη θέση του στο σχολείο, τη θέση του σε μια παρέα, τη θέση του στον κόσμο.

Ένα μέρος να ανήκει.

Ένα μέρος να το νιώθει σαν το σπίτι του.

Ένα μέρος που να νιώθει ασφαλής να ξεδιπλωθεί, να πει την αλήθεια του, να κάνει αυτό που αγαπά, να γίνει ο άνθρωπος που θέλει.

Όλοι μας χρειαζόμαστε ένα μέρος για να ανήκουμε.

Το να μην ανήκουμε κάπου μας δυσκολεύει στην πορεία μας, στη ζωή μας – στην καλύτερη περίπτωση- και – στη χειρότερη- δε μας αφήνει να ζήσουμε ευτυχισμένοι.

Η κοινωνιολογία χρησιμοποιεί τον όρο «κοινωνικό κεφάλαιο» (social capital) για να περιγράψει αυτό το δίκτυο των ανθρώπινων, αμοιβαίων, σχέσεων που επιτρέπει σε μια κοινότητα να λειτουργεί.

Όπως κι εμείς, έτσι και τα παιδιά μας χρειάζονται ένα «ειδικό» κοινωνικό κεφάλαιο για να γίνουν υγιείς ενήλικες.

Χρειάζονται άτομα στη ζωή τους που να επενδύουν σε αυτά χωρίς να περιμένουν τίποτα σε αντάλλαγμα.

Αυτό είναι που τους διδάσκει να φροντίζουν τον εαυτό τους και, τελικά, μια μέρα, να μάθουν να φροντίζουν και τους άλλους.

Η «φυλή» της οικογένειας

Ας σκεφτούμε την οικογένεια σαν μια φυλή, με μια κοινή γλώσσα, παραδόσεις, αξίες και πεποιθήσεις, μια κοινή ιστορία. Μια οικογένεια είναι μια από τις πιο θεμελιώδεις «φυλές» στη ζωή ενός παιδιού.

Μια υγιής οικογένεια μπορεί να χρησιμοποιεί μια κοινή γλώσσα όπως «Συγγνώμη» και «Παρακαλώ» και «Σ’αγαπώ, απλά και αληθινά, ό,τι κι αν κάνεις».

Μπορεί να έχει τις δικές της παραδόσεις όπως το Σάββατο βράδυ παραγγέλνουμε απ’έξω, το βράδυ δίνουμε ομαδική οικογενειακή αγκαλιά ή βάζουμε σε ένα βαζάκι ένα χαρτάκι όπου γράψαμε την καλύτερη στιγμή της ημέρας.

Μπορεί να έχει αξίες για το πόσο σημαντική είναι η συμβολή κάθε μέλους στην καθημερινότητά της ή για τη δύναμη της συγχώρεσης, την εκτίμηση και το σεβασμό στα άλλα μέλη ή τη δύναμη της αδερφικής συμμαχίας!

Ίσως να έχει και τη δική της ιστορία ή να προσπαθεί να δημιουργήσει μια νέα, δική της ιστορία.

Η δημιουργία της δικής σου ιστορίας και η ένταξή σου σε μια «φυλή» μπορεί να απαιτεί χρόνο. Χρειάζεται επένδυση στο κοινωνικό αυτό κεφάλαιο.

Δεν είναι μια εύκολη επένδυση.

Ακόμα και στην ίδια του την οικογένεια, κάθε παιδί ψάχνει τη θέση του.

Αναζητά τα ενδιαφέροντά του, τα βασικά στοιχεία του χαρακτήρα του, τις αγαπημένες του ασχολίες και συνήθειες, την αλήθεια του.

Είτε είναι το μικρότερο παιδί ή το μεγαλύτερο παιδί της οικογένειας, ή το μεσαίο παιδί (το παιδί-σάντουιτς) ο χαρακτήρας του διαμορφώνεται από όλη αυτή την αναζήτηση.

«Μα στο ίδιο σπίτι μεγάλωσαν…»

Και δεν είναι καθόλου περίεργο ή εντελώς τυχαίο το ότι τα παιδιά της ίδιας οικογένειας είναι κάποιες φορές τόσο διαφορετικά μεταξύ τους.

Ναι, στο ίδιο σπίτι μεγάλωσαν αλλά οι συνθήκες κάθε φορά ήταν διαφορετικές.

Όταν γεννήθηκε το πρώτο μας παιδί, ήμασταν πρωτάρηδες και ίσως ψαρωμένοι, στο δεύτερο ήμασταν πιο συνειδητοποιημένοι, οπότε ίδιοι με την πρώτη φορά δεν ήμασταν σίγουρα.

Στο τρίτο παιδί, ίσως πήραμε το «κολλάει», ήμασταν πιο χαλαροί, πιο άνετοι, λιγότερο αγχωμένοι.

Κάθε παιδί έχει να αντιμετωπίσει τους γονείς που με τα χρόνια εξελίσσονται και γίνονται πιο έμπειροι, οπότε αλλάζει και η συμπεριφορά τους και την παρουσία (ή όχι) άλλων παιδιών τα οποία, στην αρχή τουλάχιστον, είναι συνήθως σαν την «κυρίαρχη φυλή» που θες να «πάρεις τη θέση της» και όχι να συμμαχήσεις μαζί της.

Το παιδί ψάχνει τη θέση του. Μπορεί να μπει μια ταμπέλα από το γονιό (το μικρό μας, το γκρινιάρικό μας, ο αθλητής μας, ο καλλιτέχνης μας, το ζωηρό μας) και το παιδί να την αποδεχτεί.

Το αδερφάκι του μπορεί ασυναίσθητα να σκεφτεί ότι μόνο ένας ζωηρός χωράει στην οικογένεια ή ένας μόνο αθλητής, οπότε εγώ που δεν μπορώ πχ να τρέξω τόσο γρήγορα και δε θα φτάσω ποτέ τον αδερφό μου, θα προσπαθήσω να γίνω καλός στη μουσική ή να διαβάζω περισσότερο για το σχολείο.

Στο σχολείο και στις παρέες τους που η αίσθηση της ασφάλειας ίσως δεν είναι τόσο έντονη, θα έρθουν πολλά σκαμπανεβάσματα στις σχέσεις τους. Θα υπάρξουν στιγμές που θα νιώσουν οι πιο σημαντικοί άνθρωποι στον κόσμο, θα τσακωθούν, θα έρθουν σε δύσκολη θέση, ίσως νιώσουν παραμελημένοι, ίσως αλλάξουν πολλές φορές παρέα.

Η αίσθηση του ανήκειν είναι ένα από τα πράγματα που θα καθορίσουν τη δημιουργία ενός ευτυχισμένου περιβάλλοντος για τα παιδιά.

Μαγικά κόλπα και συνταγές δεν υπάρχουν για τους γονείς.

Τα παιδιά μας αναγκαστικά πιθανώς να περάσουν όλα τα στάδια. Δεν μπορούμε να τα προφυλάξουμε από δυσάρεστα συναισθήματα.

Αυτό που μπορούμε να κάνουμε -και το λέω έχοντας στο μυαλό μου τις δικές μου εμπειρίες σαν παιδί και τις λίγες σαν μαμά- είναι να έχουμε σταθερές και θετικές σχέσεις με τα παιδιά μας, συνεπή επικοινωνία μαζί τους και ένα ασφαλές περιβάλλον.

Θα πρέπει να ευνοούμε την αλληλεπίδραση με άλλους και την πρόσβαση σε δραστηριότητες και ερεθίσματα (παιχνίδια, μουσική και υλικό ανάγνωσης).

Οι δραστηριότητες αυτές μπορούν να δομηθούν γύρω από συγκεκριμένες προτιμήσεις και, έτσι, τα παιδιά να επιθυμούν να συμμετέχουν πιο αποτελεσματικά.

Και η ρουτίνα δημιουργεί ένα αίσθημα ασφάλειας στα παιδιά: το να έχουν μια καθορισμένη καθημερινότητα και να γνωρίζουν περίπου τι θα συμβεί.

Για την ενίσχυση των κοινωνικών τους δεξιοτήτων, απαραίτητη είναι η αλληλεπίδραση με τους ενήλικες, των οποίων τις κινήσεις τα παιδιά θα παρατηρήσουν και θα κατανοήσουν. Αν εγώ διστάζω να μιλάω με άλλους ή δε συναναστρέφομαι με άλλους και συνέχεια δείχνω απογοητευμένη και νευριασμένη με τους γύρω μου, το παιδί πιθανώς να αντιγράψει αυτή τη συμπεριφορά.

Η γνώση των παιδιών και η κατανόηση των χαρακτήρων είναι αυτή που μας επιτρέπει να αλληλεπιδρούμε με αυτά με ευαισθησία και να διασφαλίζουμε ότι αισθάνονται πάντα ασφαλείς.

Οι ανάγκες και τα συναισθήματα διαφέρουν πολύ μεταξύ των παιδιών, οπότε εννοείται πως πρέπει να είμαστε όσο το δυνατόν πιο ευαίσθητοι απέναντι σε κάθε παιδί.

Να σεβόμαστε και να προσπαθούμε να κατανοήσουμε τα συναισθήματά τους.

Να ενθαρρύνουμε την αίσθηση της κοινότητας – είτε είναι μέσα στην οικογένεια είτε στο σχολείο είτε οπουδήποτε, η κοινότητα είναι τόσο σημαντική.

Τα παιδιά αναπτύσσουν την αίσθηση του ανήκειν σε κάθε σχέση τους: τις σχέσεις τους με την οικογένειά τους, την κοινότητά τους, τον πολιτισμό γύρω τους και τα μέρη που ζουν.

Σίγουρα θα υπάρξουν δύσκολες στιγμές, διαμάχες και κάποιες φορές το αίσθημα της απόγνωσης ότι ποτέ δε θα υπάρξει σύμπνοια και συνεννόηση μεταξύ των αδερφών ή μεταξύ του παιδιού μας και τρίτων ή μεταξύ γονιών και παιδιών (αυτό κι αν ισχύει!)

Πρέπει να είμαστε δίπλα τους και να τους παρέχουμε την ασφάλεια ότι η αγάπη μας είναι άνευ όρων, δείχνοντάς τους όμως τον τρόπο να βρουν μόνοι τους τη λύση, να ανακαλύψουν μόνοι τους τη δύναμη που κρύβουν μέσα τους.

Να ξέρουν ότι θα είμαστε δίπλα τους για πάντα να στηρίζουμε τις δικές τους ανάγκες και επιλογές.

Να τους αφήσουμε να ανοίξουν τα φτερά τους και να πετάξουν δυνατοί και σίγουροι για τον εαυτό τους.