Το θέμα για το οποίο είχα προγραμματίσει να γράψω την προηγούμενη Πέμπτη ήταν το multitasking – το πόσο αποδοτικό είναι τελικά να κάνουμε χίλια πράγματα ταυτόχρονα.

Όμως, δεν έγραψα κανένα άρθρο. Γιατί ήταν μια δύσκολη εβδομάδα η προηγούμενη.

Τσακωμοί με τα παιδιά για τα διαβάσματα.

Τσακωμοί των παιδιών μεταξύ τους.

Τσακωμοί με τον άντρα μου για το πώς πρέπει να χειριστούμε αυτές τις «κρίσεις».

Η εβδομάδα ολοκληρώθηκε με μια απίστευτη δική μου κρίση υστερίας με αποδέκτη την κόρη μου. Και μια δύσκολη βραδιά, γιατί ένιωσα τύψεις και δε με φίλησε για καληνύχτα.

Οπότε, να ‘μαι εδώ τώρα να βάλω σε τάξη τις σκέψεις μου μετά από αυτή την εβδομάδα. Και να μιλήσω για διάβασμα τελικά αντί για το multitasking (για το οποίο θα γράψω κάποια άλλη Πέμπτη).

Μεγάλωσα με μια τεράστια αγάπη και χαρά να πηγαίνω στο σχολείο. Πάντα με αγαπούσαν οι δάσκαλοι, οι συμμαθητές μου, είχα καλή μνήμη, διάβαζα λίγο και δεν αγχωνόμουν.

Πάντα έδινα ιδιαίτερη σημασία και προσοχή στο γραπτό μου και πάντα ήθελα να νιώθουν για μένα περήφανοι δάσκαλοι και γονείς, οπότε έδινα τον καλύτερο εαυτό μου με μεγάλη χαρά.

Όταν άρχισε η κόρη μου δημοτικό, δυσκολεύτηκα πολύ να δεχτώ ότι δεν την ένοιαζε η εικόνα του γραπτού, δεν την ένοιαζε να διπλοτσεκάρει μήπως ξέχασε κάτι…

Καθόμουν πάνω από το κεφάλι της και έκανα παρατήρηση για το κάθε γραμματάκι γιατί «ξέρω ότι μπορείς να το κάνεις πολύ καλύτερο». Η χρονιά κύλησε σχετικά ομαλά όταν αποδεχτήκαμε με τον άντρα μου ότι στόχος δεν είναι να λέει η δασκάλα μπράβο στους γονείς που ασχολούνται με το παιδί, αλλά να μάθει το παιδί να είναι υπεύθυνο.

Η περυσινή χρονιά κύλησε ομαλά δεδομένων των συνθηκών της καραντίνας, αφού το πρωτάκι μου, ο γιος μου, ήταν πάρα πολύ συνεργάσιμος και έκανε ό,τι καλύτερο μπορούσε. Είχα, βέβαια, και τη μικρή εμπειρία «δεν καθόμαστε πάνω από το κεφάλι του παιδιού και δεν κάνουμε παρατήρηση για το παραμικρό».

Φέτος, η κόρη μου είναι τρίτη δημοτικού και ο γιος μου δευτέρα. Λίγο το περυσινό ξεμυάλισμα με την online εκπαίδευση, λίγο η «ισχυρή» πλέον παρουσία του μικρού αδερφού μέσα στο σπίτι, λίγο οι γονείς που έχουμε πολλές υποχρεώσεις, λίγο που τους δείξαμε, ίσως, μεγαλύτερη εμπιστοσύνη από αυτή που έπρεπε χωρίς την κατάλληλη επίβλεψη – έλεγχο  και άρχισαν τα πρώτα «συννεφάκια».

Και, φυσικά, όλοι έχουν άποψη για το θέμα. Και εγώ, «ακόμα πιο φυσικά», θα το συζητήσω με όλον τον κόσμο: δάσκαλους, συγγενείς, φίλους, ψυχολόγους, social media.

Έχω βγάλει τα εξής συμπεράσματα, λοιπόν.

1. Στόχος είναι το παιδί να αγαπήσει-ή έστω να αποδεχθεί σχετικά ευχάριστα- τη διαδικασία του διαβάσματος.

Ας πάει και μια μέρα αδιάβαστο και να αναγκαστεί το ίδιο να απολογηθεί στο δάσκαλό του. Δε μου είναι εύκολο να το κάνω. Νομίζω, όμως, ότι πρέπει. Όταν ανησυχούμε για το πώς θα στείλουμε το παιδί στο σχολείο με ελλιπή εργασία, είναι περισσότερο για εμάς πρόβλημα, παρά για αυτά. Το να αφήσουμε τα παιδιά να υποστούν τις συνέπειες θα τους βοηθήσει να μάθουν.

Εννοείται πως θα βοηθήσω να χτίσει ένα καλό πλάνο μελέτης, να έχει ένα σωστό -και απερίσπαστο- χώρο όταν διαβάζει, να αντιληφθεί τη σημασία της μάθησης. Θα βοηθήσω σε κάθε απορία και δυσκολία και θα κοιτάξω τι έχει ετοιμάσει για την επόμενη μέρα.

Όμως, τον κύριο λόγο για τις εργασίες τον έχει το σχολείο και ο δάσκαλος. Ο δάσκαλος θα δώσει το κίνητρο, τις κατευθυντήριες γραμμές, τα όρια και το βασικό αίσθημα ευθύνης στις σχολικές υποχρεώσεις.  Η τιμωρία-συνέπεια για ελλιπή εργασία πρέπει να προέρχεται πάντα από τον δάσκαλο – όχι από τον γονέα.

Tweet

2. Σεβόμαστε το παιδί.

Σίγουρα θα ψάχνει δικαιολογία να σηκωθεί, να αποφύγει το διάβασμα, το γράψιμο. Τότε, ίσως, θα πρέπει να θέσουμε κάποιο χρονικό όριο.

Όμως, κάποια στιγμή θα κουραστεί στ’ αλήθεια, δε θα νιώθει όντως καλά, δε θα μπορεί με τίποτα να συγκεντρωθεί. Θα το αφήσω να κάνει διάλειμμα. Βέβαια, να κάνει διάλειμμα χωρίς τηλεόραση ή τάμπλετ.

Τις περισσότερες φορές έχει επιστρέψει μόνο του χωρίς να το ζητήσω. Αλλιώς, ίσως κάνω μια διακριτική υπενθύμιση.

3. Εμπιστευόμαστε το παιδί.

Όταν λέει ότι δεν έχει αντιγραφή, το δεχόμαστε. Αν διαπιστώσουμε εκ των υστέρων ότι έχει πει ψέματα, δίνουμε ευκαιρία να εξηγήσει. Σε καμία περίπτωση, δε θεωρώ ότι πρέπει να το κατηγορούμε ότι λέει ψέματα και να παίρνουμε τηλέφωνα συμμαθητές του να μας επιβεβαιώσουν.

4. Ρουτίνα.

Να γίνει συνήθεια. Ως γονείς, μαθαίνουμε γρήγορα ότι σε όλα τα θέματα ένα από τα πιο αποτελεσματικά εργαλεία είναι τα παιδιά να αναπτύξουν μια ρουτίνα. Αυτό ισχύει και για το διάβασμα: τα παιδιά να κάθονται την ίδια ώρα, στο ίδιο μέρος, ώστε η έναρξη να γίνεται τόσο αυτόματα όσο όταν βάζει τη ζώνη ασφαλείας στο αυτοκίνητο.

5. Δεν κατηγορούμε το δάσκαλο μπροστά στο παιδί.

Μπορεί να πιστεύουμε ότι η εργασία που έχει ανατεθεί στο παιδί είναι πολύ δύσκολη ή ότι ο δάσκαλος αναθέτει πάρα πολλές εργασίες για το σπίτι, αλλά εννοείται πώς δε θα εκθέτουμε αυτές τις ανησυχίες μας μπροστά στο παιδί. Το παιδί, έτσι, ενθαρρύνεται να κατηγορήσει το δάσκαλο και τους δίνει την εντύπωση ότι είναι εντάξει να είναι προκλητικοί ή/και ασεβείς στο σχολείο. Μπορούμε να προγραμματίσουμε μια συνάντηση με το δάσκαλο για να συζητήσουμε ιδιωτικά τις ανησυχίες μας.

6. Πότε να κάνουμε πίσω.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα παιδιά επωφελούνται όταν συμμετέχουμε στην επίβλεψη των ασκήσεών τους και τα βοηθάμε να δημιουργήσουν καλές συνήθειες. Αλλά αν βοηθήσουμε πάρα πολύ, μπορεί να καλύψουμε ένα μεγαλύτερο πρόβλημα.
Αν το παιδί μας δεν έχει τις δεξιότητες, τις γνώσεις ή δεν έχει κατανοήσει την εργασία που του έχει ανατεθεί, πραγματικά δεν έχει αξία ο γονέας να συμπληρώσει τα κενά.

Σε τελική ανάλυση, τα παιδιά μαθαίνουν πιο σωστά, όταν οι ίδιοι καταλαβαίνουν πώς να ξεπεράσουν τα εμπόδια.

Tweet

Εξάλλου, οι εκπαιδευτικοί πρέπει να γνωρίζουν πότε ένα παιδί αντιμετωπίζει πρόβλημα με την εργασία του ή απλά δεν είναι αναπτυξιακά έτοιμο να την αντιμετωπίσει. Οι γονείς πρέπει να ανακαλύψουν πότε να σώσουν τα παιδιά τους και πότε να τους αφήσουν να αποτύχουν.
Αν πιστεύουμε ότι το παιδί μας έχει την ωριμότητα και τα εργαλεία για να αντιμετωπίσει την αποτυχία, μερικές φορές η απόφαση να μην παρέμβουμε μπορεί να είναι η σωστή, και μερικές φορές μια επίπληξη από το δάσκαλο μπορεί να βοηθήσει πολύ περισσότερο από τη δική μας αντίδραση.

Βασικά tips ανάλογα με το παιδί

>>> Αν το παιδί αναβάλλει συνέχεια το διάβασμα, θα πρέπει να επιμείνουμε ότι αν δεν τελειώσει το διάβασμα, δεν ξεκινάει η διασκέδαση και το παιχνίδι. Βοηθάει, επίσης, και το να σπάει σε κομμάτια το διάβασμα, πχ πριν και μετά το φαγητό, πριν και μετά τη δραστηριότητα.

>>> Αν το παιδί έχει πολύ άγχος και αργεί να τελειώσει τα μαθήματά του, εστιάζουμε στη διαδικασία παρά στο αποτέλεσμα. Ρωτάμε «προσπάθησες όσο μπορούσες;» και όχι «τι βαθμό πήρες;»

>>> Αν το παιδί θέλει να ξεμπερδεύει και τα κάνει όλα βιαστικά και τσαπατσούλικα, τσεκάρουμε μαζί και του λέμε να ξανακοιτάξει ορθογραφικά, σημεία στίξης, καθαρά γράμματα κλπ. Μπορούμε να φτιάξουμε και μια λίστα με τα βασικά που πρέπει να τσεκάρει στο γραπτό του (Έχω ελέγξει για ορθογραφικά; Φαίνεται καθαρά τι γράφω; Ξεκινάω με κεφαλαίο; Τελειώνω με τελεία; Είμαι μέσα στα περιθώρια; )

>>> Αν το παιδί θεωρεί ότι το σχολείο δεν έχει σημασία και «αυτά που μαθαίνω δε θα μου χρειαστούν», βοηθάμε το παιδί να ανακαλύψει νέες ιδέες και δεξιότητες που μπορεί να αποκτήσει. Το βοηθάμε να βρει τρόπους να συνδέσει πράγματα που του αρέσουν με όσα διδάσκονται στο σχολείο. Καλύτερα να μην μπούμε στη διαδικασία να το δωροδοκήσουμε, γιατί μετά μπορεί ο στόχος θα γίνει το βραβείο και όχι η μάθηση. Το μήνυμα που πρέπει να περάσουμε είναι ότι «ό,τι άσκηση και να έχεις, πρέπει να την κάνεις. Δε χρειάζεται να δώσεις και την ψυχή σου, αν δε σου αρέσει, αλλά πρέπει να γίνει.»

>>> Αν το παιδί ξεχνάει εργασίες, ξεχνάει βιβλία, ξεχνάει τις οδηγίες που έδωσε ο δάσκαλος, ξεκινάμε με οργάνωση, επανάληψη και υπενθυμίσεις. Ίσως το παιδί δεν έχει ακόμα τις δεξιότητες ή την ωριμότητα να διαχειριστεί τις συνέπειες των πράξεών του. Το βοηθάμε να αποκτήσει καλές συνήθειες γράφοντας τις υποχρεώσεις του ή με κάποιον άλλον τρόπο που θα το βοηθήσει να θυμηθεί. Όμως, όταν αρχίσει να αναπτύσσει αυτές τις δεξιότητες, κάνε πίσω. Το παιδί δεν πρέπει να στηρίζεται πάντα σε σένα για να θυμάται τι πρέπει να κάνει.

Όλα τα παραπάνω τα γράφω με βάση τη μικρή προσωπική μου εμπειρία και δεν ισχυρίζομαι ότι είναι και σωστά ή υλοποιήσιμα σε κάθε (ξεχωριστή) περίπτωση.

Είναι ένα μεγάλο θέμα, απασχολεί πολύ τους γονείς και ίσως συχνά μας απασχολεί υπερβολικά πολύ.

Η υπερβολική, όμως, συμμετοχή μας στο διάβασμα του παιδιού στο σπίτι δημιουργεί μερικές φορές την αίσθηση στα παιδιά ότι «δε χρειάζεται να κάνω τίποτα μέχρι να με φωνάξει η μαμά μου».

Η μεταβίβαση της ευθύνης στα παιδιά για την ολοκλήρωση της εργασίας τους τα βοηθά να αναπτύξουν καλές συνήθειες μελέτης και αυτοεκτίμηση που θα μεταφέρουν στα ενήλικα χρόνια τους.

Θέλει υπομονή και ψυχραιμία. Δεν το τηρούμε πάντα. Άνθρωποι είμαστε κι εμείς. Και έχουμε κι εμείς τα δικά μας.

Καλύτερα, όμως, να μην είναι το παιδί σας ο «τέλειος» μαθητής, αλλά να έχετε μια ήρεμη σχέση μαζί του κι αυτό να έχει μια καλή σχέση με τη μάθηση.

Tweet

Θα ήθελα τόσο πολύ να ακούσω και τη δική σας άποψη.