Θυμήθηκα, αυτές τις μέρες, τότε που είχα το Λεωνίδα βρέφος. Θυμάμαι εκείνη την περίοδο πολύ έντονα, σαν να ήταν χθες. Θυμάμαι πως σκεφτόμουν ότι «πότε θα τα σκέφτομαι όλα αυτά και θα λέω είναι μακρινά, πάει πέρασαν…»

Ήθελα να κρατήσω την ψυχραιμία μου και να σκέφτομαι «αν τα βγάλω πέρα αυτά που περνάω τώρα, μπορώ να κάνω τα πάντα». Όμως, αυτό που πραγματικά ήθελα ήταν να μείνω μόνη μου και να κοιμηθώ…

Ο Λεωνίδας θήλαζε κάθε μία ώρα κι εγώ είχα κάποιου είδους μόλυνση στο στήθος και κάθε φορά που θήλαζε, έκλαιγα από τον πόνο. Παράλληλα, είχα μόλυνση στη μασχάλη, τύπου σταφυλόκοκκο και το ίδιο είχε και ο μεγαλύτερος γιος μου. Ο άντρας μου έλειπε για δουλειά αρκετές ώρες, εγώ έπρεπε να δουλεύω από το σπίτι και παράλληλα να φροντίζω με όλες τις αλοιφές κλπ το μεγάλο μου γιο, να προσέχω να μην κολλήσω το μωρό οτιδήποτε, να είμαι σπίτι και με τα τρία παιδιά, αφού δεν είχαν σχολείο λόγω καλοκαιρινών διακοπών και να έχω και όλα τα πρακτικά του σπιτιού.

Το μυαλό μου ήταν γεμάτο άσχημες σκέψεις και τύψεις για όσα δεν κατάφερνα και ένιωθα ότι περνάω τη δυσκολότερη φάση της ζωής μου…

Θυμάμαι μια μέρα που κατάφερα να ξεγλιστρήσω στο κρεβάτι μεσημέρι για να κοιμηθώ έστω και λίγο και το μωρό ξαφνικά ξύπνησε πολύ πολύ νωρίτερα για να φάει… Δάκρυα άρχισαν να κυλούν στο πρόσωπό μου ανεξέλεγκτα γιατί απλά δεν άντεχα άλλο. Είχα φτάσει στα όριά μου.

Οποιαδήποτε άλλη μέρα, μπορεί να βάζω τις ανάγκες της οικογένειάς μου πάνω από τις δικές μου και να φροντίζω να «φροντίζονται» όλοι. Εκείνη τη μέρα, προσπάθησα να υποστηρίξω τον εαυτό μου και τη δική μου ευημερία, γιατί απ΄τη γονεϊκότητα δεν μπορούσα να πάρω ούτε μια μέρα άδεια…

Σηκώθηκα από το κρεβάτι και έκανα αυτό που θα έκανε οποιοσδήποτε γονιός, φυσικά. Τον πήρα αγκαλιά χαμογελαστή και έκανα ό,τι μπορούσα για να τον κάνω να νιώσει καλύτερα. Τον τάισα και άρχισα να παίζω μετά μαζί του. Αυτός είχε βρει την ενέργειά του και την καλή του διάθεση, αλλά αυτό το αίσθημα εξάντλησης ήταν ακόμα πολύ έντονο μέσα μου.

Στην αρχή, δεν ήμουν πολύ σίγουρη γιατί ξέσπασα έτσι, ενώ ήταν καθημερινότητα πλέον για μένα αυτά τα ωράρια και οι υποχρεώσεις. Αλλά μετά από περισσότερη σκέψη, συνειδητοποίησα ότι δεν ήταν κάτι το σημαντικό και διαφορετικό που συνέβη εκείνη την ημέρα. Ήταν μικρές στιγμές, που σιγά σιγά στοιβάζονταν και με έκαναν να συνειδητοποιήσω ότι χρειάζομαι απαραίτητα ένα διάλειμμα.

Ζούσα με την έλλειψη του ύπνου, κάτι που οι νέοι γονείς είναι πολύ εξοικειωμένοι.

Έγινα μαμά τριών και ήμουν συνεχώς σπίτι μαζί τους.

Θήλαζα για 8 μήνες ασταμάτητα.

Δεν ένιωθα υποστήριξη γιατί κι εγώ δε ζητούσα βοήθεια.

Ένιωθα πως δεν μπορώ να βγάζω τους άλλους από το πρόγραμμά τους επειδή εγώ αποφάσισα να μεγαλώσει κι άλλο η οικογένειά μου.

Ακόμα και από τον άντρα μου δυσκολευόμουν να ζητήσω πράγματα, αφού ένιωθα ότι επειδή δεν ήταν και πολύ θετικός αρχικά στο να κάνουμε τρίτο παιδάκι, δεν ήθελα να τον πιέσω, ούτε να του φορτώσω το «βάρος» μου, το ψυχολογικό και το σωματικό.

Δούλευα από το σπίτι έστω και «σπασμωδικά» με τρία παιδιά που το καθένα ήθελε τα δικά του. Πρακτικά και ψυχολογικά.

Ασχολιόμουν και με τόσα άλλα μικροπράγματα…

Το να είμαι μητέρα είναι η πιο ανταποδοτική δουλειά που υπάρχει. Θα έκανα τα πάντα για την οικογένειά μου όπως είμαι σίγουρη ότι θα έκανε κάθε γονιός. Αλλά μέσα από όλες αυτές τις δύσκολες στιγμές, ξεχνούσα να αναρωτηθώ «Τι γίνεται με εμένα;».

Ένιωθα κουρασμένη, εξαντλημένη, αποκομμένη από τον ίδιο τον εαυτό μου. Βίωνα την εξάντληση της μαμάς, ένα burnout που δυσκολευόμουν να διαχειριστώ.
Όταν ρωτήθηκε να ορίσει την εξουθένωση της μαμάς, η Sheryl Ziegler, συγγραφέας του Mommy Burnout, είπε ότι είναι «η συναισθηματική και σωματική εξάντληση που νιώθετε από το χρόνιο άγχος της ανατροφής των παιδιών». Αν αυτό ακούγεται σαν κάτι που έχεις ή βιώνεις αυτήν τη στιγμή, δεν είσαι μόνη.

Αν και η εξουθένωση της μαμάς είναι φυσιολογική και αναμενόμενη, θα γράψω κάποια πράγματα που έχω κάνει για να νιώσω καλύτερα αυτά τα χρόνια.

1. Ζητάμε βοήθεια

Το βασικό πράγμα που με βοήθησε περισσότερο από όλα ήταν να ζητήσω περισσότερη βοήθεια. Το είπα και στο πρώτο 5-minute-mom podcast που έκανα πρόσφατα.

Είμαι εξπέρ στο «Όχι, είμαι εντάξει, τα καταφέρνω», αλλά αυτό δε λειτουργεί πλέον. Ναι, πιθανότατα μπορώ να κάνω κάτι πολύ πιο γρήγορα και σύμφωνα με τις ακριβείς προσδοκίες μου αν το κάνω μόνη μου, αλλά είναι όντως τόσο κακό αν γίνεται λίγο διαφορετικά από κάποιον άλλον, ώστε να αφιερώσω 30 λεπτά στον εαυτό μου; Όχι, καθόλου. ΚΑ-ΘΟ-ΛΟΥ.

Το να ζητήσω βοήθεια ήταν δύσκολο για μένα επειδή δεν θέλω να νιώθω ότι δεν μπορώ να κάνω κάτι ή ότι δεν κάνω αρκετά. Αλλά δεν μπορώ να τα κάνω όλα, ούτε και πρέπει να τα κάνω στο κάτω κάτω.

Τα παιδιά μου έχουν δύο στοργικούς γονείς και είμαστε εξίσου ικανοί να παρέμβουμε και να βοηθήσουμε σε κάθε περίπτωση.

Επίσης, υπάρχουν φορές που ο σύντροφός μου δεν μπορεί να βοηθήσει λόγω περισσότερων ωρών εργασίας. Όταν συμβεί αυτό, θα χρησιμοποιήσω περισσότερη «εξωτερική» βοήθεια, όπως να παραγγείλω τηλεφωνικά τα ψώνια, να μαγειρέψω κάτι πιο πρόχειρο, να επιτρέψω λίγο περισσότερο χρόνο στην τηλεόραση, ώστε να μπορώ να κάνω κάποια πράγματα. Η βοήθεια μπορεί να είναι διαφορετική για πολλές οικογένειες, γι’ αυτό είναι σημαντικό να συζητάμε με τον άνθρωπό μας σχετικά με το πώς θα χρησιμοποιήσουμε όλη τη διαθέσιμη βοήθεια.

2. Μειώνουμε τις προσδοκίες μας

Θα είμαι η πρώτη που θα παραδεχτώ ότι δεν μου άρεσε να το ακούω αυτό. (…αλλά πλέον το λέω συνέχεια!) Αλλά μόλις μπήκα σε λειτουργία «εξουθένωσης πλήρους λειτουργίας», ήξερα ότι είναι μονόδρομος. Μεγαλώνω τρία υπέροχα παιδιά, έχω έναν άνθρωπο-βράχο δίπλα μου και αυτό έχει σημασία. Και όχι αυτά που «ιδανικά» θα ήθελα να γίνουν, όπως οι σούπερ αισθητικής οικογενειακές φωτογραφίες, οι σωστές συμπεριφορές, το ιδανικό πρόγραμμα δραστηριοτήτων, τα ιδανικά φαγητά και σούπερ υγιεινά σνακς, η πλήρης αποχή από οθόνες, οι πιο καλοί μαθητές στην τάξη…

Υπάρχουν κάποια πράγματα στα οποία όντως θέλω να κάνω κάτι παραπάνω για τα παιδιά μου, όπως στις διακοπές, τα Χριστούγεννα ή στα γενέθλιά τους.

Αλλά έπρεπε να ρίξω μια προσεκτική ματιά στην πίεση που ασκούσα στον εαυτό μου να γίνω αυτή η τέλεια μαμά σε όλες αυτές τις άλλες στιγμές. Έπρεπε να μάθω ότι δεν χρειάζεται να αποδείξω ότι είμαι καλή μαμά ή σύντροφος σε κανέναν. Αυτή η αλλαγή νοοτροπίας είναι τόσο απαραίτητη για να παραμείνω ήρεμη και χαρούμενη ουσιαστικά.

3. Βρίσκουμε αυτό που μας κάνει να νιώθουμε όμορφα

Πριν γίνω σύζυγος και μαμά, είχα πολλά πράγματα για να με βοηθήσουν να απελευθερώσω το άγχος. Για να είμαι ειλικρινής σχεδόν δεν ήξερα τι θα πει άγχος… Καφέδες με φίλες, περπάτημα χωρίς να κοιτάμε το ρολόι και το χρόνο που περνά, άσκοπη παρακολούθηση τηλεόρασης και ανθυγιεινές λιχουδιές (τότε δεν είχαμε smartphones και Netflix!).

Όταν κάνουμε τη δική μας οικογένεια, και ειδικά όταν έχουμε μικρά παιδιά, αυτά αλλάζουν και πρέπει να βρούμε νέους τρόπους για να απελευθερώσουμε το άγχος μας και να επανασυνδεθούμε με τον εαυτό μας.
Δεν λέω ότι οι ανέμελες ώρες ή το να τρώμε «τον άμπακο» βλέποντας Netflix δεν μπορεί να συμβεί καθόλου, όταν παντρευτούμε και κάνουμε παιδιά, αλλά σίγουρα όχι και τόσο συχνά. Αν, λοιπόν, συμβεί κάτι τέτοιο, ποια είναι τα πράγματα που μπορούμε να εφαρμόσουμε στη νέα μας ζωή και που μπορούν να μας κάνουν να νιώσουμε εξίσου καλά;
Για μένα, ήταν ένας καφεδάκος με την αδερφή μου, έστω και μαζί με όλα τα πιτσιρίκια, μια βόλτα στα γρήγορα, ένα τρεξιματάκι, μια ωραία ταινία ή σειρά παρέα με τον άνθρωπό μου την ώρα που τα παιδιά κοιμούνται. Ή να βγαίνουμε έξω για να γλιτώνουμε το μαγείρεμα κάποιες φορές. Ή να πάω με το αυτοκίνητο μόνη μου σούπερ μάρκετ και να ακούω τα τραγούδια που μου αρέσουν. Αυτά τα πράγματα μπορεί να φαίνονται μικρά, αλλά μου δίνουν το χρόνο να πάρω μια βαθιά ανάσα και να χαλαρώσω λίγο.

4. Σταματάμε τις συγκρίσεις

Για να είμαι ειλικρινής, δεν νομίζω ότι, ως κοινότητα γονέων, μιλάμε αρκετά για τη σύγκριση και πόσο πραγματικά μας επηρεάζει σε βαθύτερο επίπεδο. Μπορούμε να δούμε απευθείας τις ζωές χιλιάδων ανθρώπων με ένα απλό πάτημα στα smartphones μας. Και ενώ αυτό μπορεί μερικές φορές να είναι υπέροχο, όταν γίνεται υπερβολικά, μπορεί να είναι μια υπερφόρτωση πληροφοριών που μάς βλάπτει ψυχολογικά.

Βλέποντας άλλες μαμάδες και οικογένειες να χαμογελούν, να διασκεδάζουν πολύ, να μοιράζονται τα πεντακάθαρα σπίτια τους και να κάνουν ακόμα και τις αθλητικές φόρμες να φαίνονται υπέρκομψες, ειδικά όταν εμείς δεν είμαστε στα καλά μας, μπορεί να μας ρίχνει ψυχολογικά.

Εντάξει, δε λέω να σταματήσουμε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (αν και μερικά διαλείμματα από αυτά, που και που, θα μπορούσαν να είναι μια καλή κίνηση).

Αλλά νομίζω ότι αξίζει να σκεφτούμε πώς να αποφεύγουμε αυτή την παγίδα της σύγκρισης. Καταρχάς (καταχάνς που λέει και ο Λεωνίδας…) μπορούμε να μην ακολουθούμε λογαριασμούς που μας κάνουν να νιώθουμε άσχημα, των οποίων όλη αυτή η πασπαλισμένη με γκλίτερ καθημερινότητα και η «τέλεια εικόνα» δε μας ταιριάζει καθόλου.

Θα μπορούσαμε να ακολουθούμε ανθρώπους που έχουν αξίες και ιδέες που ευθυγραμμίζονται περισσότερο με τις δικές μας; Ή να ορίσουμε ένα ανώτατο όριο για τον χρόνο που αφιερώνουμε στα social media; Ας δούμε πότε και πώς νιώθουμε αυτά τα δυσάρεστα συναισθήματα… ότι κάπου υστερούμε, κάπου είμαστε κατώτεροι και πιο λίγοι από τους άλλους. Και να τα αποφεύγουμε.

5. Οργανώνουμε τη μέρα μας

Όπως είχα γράψει και σε προηγούμενο post για την απλότητα στον προγραμματισμό μας, ο προγραμματισμός μπορεί να μην είναι διασκεδαστικός μερικές φορές. Αν είσαι και αρχάριος, σίγουρα δε γίνεται στο άψε σβήσε. Ωστόσο, είναι αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα ότι όσο περισσότερο αποτελεσματικοί είμαστε στον προγραμματισμό των ημερών μας, τόσο πιο αποτελεσματικοί και αποδοτικοί θα είμαστε τελικά με το χρόνο και τις υποχρεώσεις μας. Κι όσο πιο πολλά κάνουμε, τόσο καλύτερα νιώθουμε, τόσο πιο εποικοδομητικά περνάμε το χρόνο μας και όλο αυτό έχει άμεσο αντίκτυπο στην ψυχολογία μας.

Αν αυτό δεν είναι εφικτό στην ψυχολογική και σωματική κατάσταση που βρισκόμαστε, κάνουμε μικρά μικρά βασικά βήματα, ένα τη φορά χωρίς να σκεφτόμαστε το μετά. Το καλύτερο που μπορούμε -όσο μικρό κι αν μας φαίνεται- είναι προτιμότερο από το καθόλου.

Αυτές οι ιδέες είναι μόνο η αρχή, κάποιοι λίγοι τρόποι, για να απομακρυνθούμε από την εξουθένωση της μαμάς, το burnout.

Αν είσαι στα κάτω σου αυτή τη στιγμή, να ξέρεις σε καταλαβαίνω και μακάρι να μπορούσα να σε βοηθήσω. Είναι δύσκολο και απογοητευτικό να νιώθουμε ένοχοι που η φροντίδα των ανθρώπων που αγαπάμε μάς εξαντλεί τόσο…

Τι γίνεται όμως, μαμά;

Είναι σαν το απόφθεγμα του Βούδα: «Εσύ, ο εαυτός σου, αξίζεις την αγάπη και τη στοργή σου όσο οποιοσδήποτε σε ολόκληρο το σύμπαν».

ΥΓ. Αν νιώθεις ότι δεν μπορείς να ελέγξεις τα συναισθήματά σου και έχεις συχνά ξεσπάσματα, μη διστάσεις να ζητήσεις βοήθεια από έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας, ένα ψυχολόγο, έναν ειδικό. Δεν είναι όλα τα συναισθήματα διαχειρίσιμα και η συμβουλή ενός ειδικού είναι κάτι παραπάνω από απαραίτητη ακόμα και αν η κατάσταση δεν είναι τόσο δύσκολη. Μη μένουμε σε ξεπερασμένα στερεότυπα περασμένων δεκαετιών για τους ψυχολόγους και τις ψυχοθεραπείες.