Την προηγούμενη εβδομάδα έγραψα για τους ανθρώπους που δε σέβονται τα συναισθήματα των άλλων.

Σήμερα θα το προχωρήσω λίγο ακόμα.

Θα γράψω για τους τοξικούς ανθρώπους, τους ανθρώπους που είναι γύρω μας, δίπλα μας, μεγαλώνουμε μαζί τους… (Ή που, πιθανώς να μην το ξέρουμε, αλλά ίσως είμαστε κι εμείς οι ίδιοι… )

Όλοι έχουμε ακούσει ή έχουμε στην καθημερινότητά μας τοξικούς ανθρώπους που «σαν τις μαύρες τρύπες, μας “ρουφάνε” στη δίνη τους. Μας στραγγίζουν από ενέργεια, μας χαλάνε τη διάθεση, μας κλέβουν το χαμόγελό μας, αφήνοντας μια αίσθηση πικρίας. Έχουν ένα τρόπο να μας χαλάνε τη στιγμή, να μη μας αφήνουν να χαρούμε τη ζωή μας, τη δουλειά μας κι οτιδήποτε μας ευχαριστεί.»

Εύκολα θα αναγνωρίσουμε έναν τοξικό άνθρωπο.

Εκτός κι αν είμαστε εμείς ο τοξικός! Τότε είναι ιδιαίτερα δύσκολο να το συνειδητοποιήσουμε! Μάλιστα, θα θεωρούμε ότι κάποιοι άλλοι γύρω μας συμπεριφέρονται «τοξικά» και είμαστε έτοιμοι να τους κατηγορήσουμε σε κάποιον τρίτο, χωρίς να βλέπουμε «τη δική μας καμπούρα».

Οι τοξικοί άνθρωποι έχουν «εμμονή» με τα αρνητικά, τα οποία, τις περισσότερες φορές, κατασκευάζουν οι ίδιοι και αναπαράγουν μέχρι να εξαπλωθεί παντού όλος αυτός ο «αρνητισμός».

Όλοι μας έχουμε στη ζωή μας άτομα, τα οποία πασχίζουμε να «ευχαριστήσουμε» και ποτέ δεν τα καταφέρνουμε.

Αυτοί οι «δύσκολοι» άνθρωποι θεωρούν τους εαυτούς τους «λογικούς», «ρεαλιστές».

Η λεπτότητά τους και ο τρόπος με τον οποίο μπορούν να μας κάνουν να αμφισβητήσουμε τα πάντα μας είναι η ζημιά τους πάνω μας.

Μας επικρίνουν λέγοντάς μας ότι είμαστε, για παράδειγμα, «υπερδραστήριοι», ή «υπερευαίσθητοι», ότι έχουμε την «τάση να παρερμηνεύουμε». Εάν είμαστε εμείς αυτοί που πληγωνόμαστε συνεχώς ή αυτοί που προσαρμόζουμε συνεχώς τη δική μας συμπεριφορά για να μην πληγωθεί κανείς άλλος, τότε το πιθανότερο είναι ότι δεν είμαστε εμείς οι τοξικοί, αλλά αυτοί.

Το να μπορούμε να εντοπίσουμε την επιβλαβή συμπεριφορά τους είναι το πρώτο βήμα για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεών τους.

Μπορεί να μην μπορούμε να αλλάξουμε αυτό που κάνουν, αλλά μπορούμε να αλλάξουμε αυτό που κάνουμε εμείς οι ίδιοι, την αντίδρασή μας, το πώς θα το διαχειριστούμε.

Υπάρχουν πολλά πράγματα που κάνουν οι τοξικοί άνθρωποι για να χειριστούν ανθρώπους και καταστάσεις προς όφελός τους. Το να τα συνειδητοποιήσουμε θα μας βοηθήσει να αποφύγουμε την «τοξική» επιρροή τους:

Μας μπερδεύουν ως προς το τι νιώθουν (Dr Jekyll και Mr Hyde 🤷)

Είναι εντελώς υπέροχοι τη μια μέρα και την άλλη αναρωτιόμαστε τι έχουμε κάνει που τους στενοχώρησε.

Πραγματικά, τις περισσότερες φορές, δεν υπάρχει κάτι προφανές που να εξηγεί την αλλαγή στάσης τους- εμείς όμως βλέπουμε ότι κάτι δεν πάει καλά.

Μπορεί να «πετάνε κακιούλες», σπόντες, να είναι λυπημένοι, κρύοι ή γενικά περίεργοι και όταν εμείς ρωτάμε «τι τρέχει, πώς είσαι;», η απάντηση πιθανότατα είναι «τίποτα» – αλλά με επιπλέον «σάλτσες» για να μας δείξουν ότι τελικά κάτι έχουν: μπορεί να αναστενάξουν, να κάνουν μια γκριμάτσα, να έχουν ένα «ύφος».

Εμείς, ίσως, να βρίσκουμε δικαιολογίες για τη συμπεριφορά τους ή να προσπαθούμε να τους κάνουμε χαρούμενους! Οι τοξικοί άνθρωποι ξέρουν πολύ καλά ότι οι άλλοι θα κάνουν ό,τι μπορούν για να τους φτιάξουν τη διάθεση. Δε βγάζει, όμως, πουθενά.

Αν οι προσπάθειές μας να τους ευχαριστήσουμε δεν λειτουργούν ή δεν διαρκούν για πολύ, ίσως ήρθε η ώρα να σταματήσουμε. Ας πάρουμε απόσταση και όταν η διάθεσή τους αλλάξει, επιστρέφουμε. Δεν είμαστε υπεύθυνοι για τα συναισθήματα κανενός άλλου.

Αν, όντως, έχουμε κάνει κάτι εν αγνοία μας, δεν μπορούμε να το μαντέψουμε. Αν ο άλλος θέλει η σχέση μας να στηρίζεται στην ειλικρίνεια, ας μας το πει, να το συζητήσουμε και να ζητήσουμε και συγγνώμη αν χρειαστεί. Δεν μπορούμε να είμαστε στο μυαλό κανενός.

Μας χειραγωγούν

Αν νιώθουμε ότι είμαστε οι μόνοι που συμβάλλουμε στη σχέση, ίσως έχουμε δίκιο. Οι τοξικοί άνθρωποι έχουν έναν τρόπο να «μας περνάνε» ότι τους χρωστάμε κάτι. Έχουν έναν τρόπο να κάνουν ακόμα και κάτι που μας βλάπτει και να επιμένουν ότι το έκαναν «για το καλό μας», ειδικά σε χώρους εργασίας ή σε σχέσεις όπου δεν υπάρχει ισορροπία δυνάμεων. Δεν χρωστάμε σε κανέναν τίποτα. Αν δεν μοιάζει με χάρη, δεν είναι.

Μας κάνουν να απολογούμαστε

Υπάρχουν άνθρωποι που μπορεί να είναι θυμωμένοι μαζί μας, να έχουν εκνευριστεί με κάτι και να επιμένουν ότι κάτι έχει αλλάξει στη δική μας συμπεριφορά: «κάπως είσαι», » έχεις αλλάξει τελευταία» κλπ.

Κι εμείς πολύ πιθανό είναι να μπούμε σε μια διαδικασία να απολογούμαστε για λόγους που ούτε καν γνωρίζουμε! Δε χρειάζεται. Να είμαστε πραγματικά ξεκάθαροι για το πώς νιώθουμε εμείς, αλλά δε χρειάζεται να το εξηγήσουμε πολλές φορές. Δε χρειάζεται να εξηγούμε, να δικαιολογούμε και να υπερασπιζόμαστε τον εαυτό μας απέναντι σε «κατά φαντασίαν» κατηγορίες.

Μας βάζουν σε «διλήμματα»

Οι τοξικοί άνθρωποι μάς βάζουν συχνά στη διαδικασία να επιλέξουμε μεταξύ αυτών και κάποιου άλλου – και εμείς νιώθουμε πάντα υποχρεωμένοι να τους επιλέξουμε, επειδή ίσως μας παρουσιάζονται σαν «αδικημένοι», ότι νιώθουν μόνοι τους.

Θέλουν να είμαστε δεσμευμένοι σε αυτούς, ενώ αυτοί δεν το κάνουν. Λένε φράσεις του τύπου «Αν πραγματικά νοιαζόσουν για μένα, θα …», αλλά όσα κι αν κάνουμε τελικά ποτέ δεν τους είναι αρκετά.

Δεν απολογούνται ποτέ και δεν παραδέχονται το λάθος τους

Θα πουν ψέματα πριν αναγκαστούν να ζητήσουν συγγνώμη, οπότε δεν έχει νόημα να διαφωνούμε. Θα διαστρεβλώσουν την ιστορία, θα αλλάξουν τον τρόπο που συνέβη οτιδήποτε και θα την επαναλάβουν τόσο πειστικά που θα πιστέψουν και οι ίδιοι τις ανοησίες τους.

Αλλά εμείς χρειαζόμαστε πραγματικά τη συγγνώμη τους για να προχωρήσουμε; Όχι.

Οπότε απλά ας προχωρήσουμε – χωρίς αυτούς. Μην μπούμε στη διαδικασία να συνεχίσουμε τα «τρελά» επιχειρήματα. Απλώς δεν υπάρχει νόημα. Μερικοί άνθρωποι θέλουν να έχουν δίκιο περισσότερο από το να θέλουν να είναι ευτυχισμένοι και εμείς σίγουρα έχουμε καλύτερα πράγματα να κάνουμε.

Είναι, ίσως, μαζί μας στα δύσκολα, αλλά σίγουρα όχι στα εύκολα

Θα είναι εκεί σε μια κρίση, σε μια δύσκολη στιγμή μας, αλλά δεν θα μοιραστούν ποτέ τη χαρά μας. Δεν ξέρουν πώς να το κάνουν.

Φυσικά και θα βρουν λόγους που τα καλά μας νέα δεν είναι και τόσο καλά: «ε, καλά, τα χρήματα δεν είναι και τόσο καλά για τη δουλειά που θα κάνεις», «θα κουράζεσαι περισσότερο, πώς θα τα καταφέρεις;»

Δε θα αφήσουμε κανέναν να μας υποτιμήσει, να μας μειώσει. Ξαναγράφω: δεν χρειαζόμαστε την έγκριση κανενός σε κανένα θέμα.

Χρησιμοποιούν μη τοξικές λέξεις, αλλά με τοξικό τόνο

Οι λέξεις μπορεί να είναι αρκετά αθώες, αλλά ο τόνος μας λέει περισσότερα. Ένα απλό «Τι έκανες σήμερα;» μπορεί να σημαίνει διαφορετικά πράγματα, ανάλογα με τον τρόπο που λέγεται: «Πάω στοίχημα ότι δεν έκανες τίποτα – τι ανάγκη έχεις εσύ;» ή «Είμαι βέβαιος ότι η μέρα σου ήταν καλύτερη από τη δική μου. Η δική μου ήταν χάλια και δε με ρώτησες καν».

Αν μπορούμε, ας μην απαντήσουμε….

Ασχολούνται με τον τρόπο που μιλάμε, και όχι με αυτό που λέμε

Όταν προσπαθούμε να ασχοληθούμε με κάτι σημαντικό για εμάς, οι τοξικοί άνθρωποι μπορεί να αρχίσουν να λένε άσχετες λεπτομέρειες από πέντε συζητήσεις πριν. Και πριν καλά καλά το καταλάβουμε, μπορεί να καταλήξουμε να μαλώνουμε για κάτι που έγινε πριν μήνες και να ξαναμπαίνουμε σε θέση να απολογηθούμε, αντί να ασχολούμαστε με τα πραγματικά σημαντικά ζητήματα.

Και η συζήτηση έχει ξεφύγει τόσο που, πριν το καταλάβουμε, απολογούμαστε για τον τόνο μας, το ύφος μας, την ένταση της φωνής μας, τις χειρονομίες μας, ακόμα και την επιλογή των λέξεων!

Υπερβάλλουν

«Εσύ πάντα …», «Ποτέ εσύ δεν…»… Είναι δύσκολο να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας απέναντι σε αυτή τη μορφή χειραγώγησης.

Οι τοξικοί άνθρωποι έχουν έναν τρόπο να χρησιμοποιούν τη μία φορά που δεν κάναμε κάτι ως απόδειξη των ελλείψεών μας. Δε μασάμε. Δεν πρόκειται να κερδίσουμε. Και δε χρειάζεται κιόλας.

Είναι επικριτικοί και μας υποτιμούν

Όλοι κάνουμε λάθη κάποιες φορές, αλλά οι τοξικοί άνθρωποι θα φροντίσουν να το θυμόμαστε για πάντα! Θα μας κρίνουν και θα προσπαθήσουν να πλήξουν την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθησή μας, υποδηλώνοντας ότι «δεν είμαστε όσο καλοί πιστεύουμε», επειδή κάναμε ένα λάθος.

Σε όλους μας επιτρέπεται να κάνουμε λάθη.

Οι τοξικοί, όμως, θα εκμεταλλευτούν κάθε ευκαιρία για να μας πουν κάποιο αρνητικό μας, να μας τονίσουν ένα κακό πάνω μας, το οποίο, όμως, θα φροντίσουν να καμουφλάρουν με άλλες λέξεις, θα το βάλουν σε μια κουβέντα που υποτίθεται μας λένε κάτι για το καλό μας.

Συχνά, είναι δύσκολο να το αντιληφθούμε και μας μένει η πικρία για αυτό που ακούσαμε. «Εσύ που είσαι τόσο μορφωμένος και διαβασμένος, μου κάνει τρομερή εντύπωση που δεν ξέρεις πώς να φερθείς στο παιδί σου και το παιδί σου συμπεριφέρεται με αυτό τον τρόπο»…

Αυτοί οι άνθρωποι δύσκολα αλλάζουν, ίσως γιατί δεν θεωρούν ότι είναι τοξικοί.

Δεν αναγνωρίζουν αυτό το στοιχείο στο χαρακτήρα τους, δεν το αποδέχονται ακόμα κι όταν τους το υποδείξουμε. Ή μάλλον δεν το αποδέχονται εύκολα. (Θέλω να πιστεύω ότι κάποιοι το αποδέχονται…)

Το να εντοπίζουμε εύκολα αυτά τα άτομα, θα μας βοηθήσει να μην τους δίνουμε χώρο στη ζωή μας και περιθώρια να μας επηρεάζουν με οποιονδήποτε τρόπο.

Μερικοί άνθρωποι δεν μπορούν να ευχαριστηθούν με τίποτα και σίγουρα επηρεάζουν και τη δική μας θετική ενέργεια, αισιοδοξία, δυναμικότητα.

Έχουμε τα δικά μας ελαττώματα, τις δικές μας παραξενιές, αλλά και όλα όσα μας κάνουν να λάμπουμε!

Δεν χρειαζόμαστε την έγκριση κανενός.

Μάλλον αυτοί που παλεύουν να μας χειραγωγήσουν, χρειάζονται πιθανότατα τη δική μας έγκριση.

Ένα είναι σίγουρο: κάνουν κακό στην ομαλή και υγιή ψυχικά καθημερινότητά μας.

Δεν ισχύει το «δεν αφήνω να με επηρεάζουν».

Οι τοξικοί μας «δηλητηριάζουν» κάθε μέρα σε σημείο που δεν το νιώθουμε αμέσως, σε σημείο που ίσως το συνηθίζουμε.

Και φτάνουμε μια μέρα να είμαστε χάλια ψυχολογικά, να έχουμε καταθλιπτικά επεισόδια, να μην έχουμε διάθεση για τίποτα. Και δεν μπορούμε να καταλάβουμε το γιατί.

Αν είμαστε εντάξει με τον εαυτό μας και ξέρουμε ποιος είμαστε, να μην αφήσουμε την κακία του κόσμου να μας διαπεράσει και να μας αγγίξει.

Να εμπιστευόμαστε τον εαυτό μας, τις δυνάμεις μας, τους δικούς μας ανθρώπους που αναγνωρίζουν την αξία μας και μας αγαπούν γι’ αυτό ακριβώς που είμαστε.

Στο κάτω κάτω, είμαστε οι άνθρωποι που έχουμε γύρω μας. Ας τους επιλέξουμε σοφά. Έναν προς έναν.