Αν με ρωτούσες πριν γίνω μαμά (ακόμα και πριν κάνω μόνιμη σχέση), θα σου έλεγα ότι εννοείται πως πάντα είμαι ήρεμη και δεν υψώνω καθόλου εύκολα τη φωνή μου και ότι πάντα μπορείς να συγκρατήσεις τα νεύρα σου, το θυμό σου.

Χρειάστηκε να ζήσω μαζί με τον άνθρωπό μου και μετά να κάνω τρία παιδιά για να πάρω την απάντηση «δε γίνεται αυτό, καλή μου, αθώα, Βάσω. Δεν μπορείς να τα συγκρατήσεις. Πάρτο απόφαση!»

Και στην αρχή ένιωθα υπέροχα όταν μου έλεγαν όλοι (εκτός σπιτιού!) «αχ πόσο ήρεμα μιλάς στα παιδιά σου… τι γλυκιά μαμά που είσαι». Τώρα θα απαντήσω αμέσως «δε με έχεις δει στο σπίτι στο αληθινό ρινγκ!!!”

Και αυτό είναι κάτι που δεν το περίμενε κανένας μας όταν έγινε γονιός.

Η μητρότητα (και η πατρότητα) είναι μια από τις μεγαλύτερες αλλαγές που μπορεί να βιώσει ένας άνθρωπος.

Ειδικά οι μαμάδες, το παρατηρούμε ακόμη και στο ίδιο μας το σώμα.
Η εγκυμοσύνη και η μητρότητα αλλάζουν ακόμα και τις δομές του εγκεφάλου μας, όπως μαθαίνουμε, κάνοντάς μας πιο συντονισμένες με τα παιδάκια μας. 

Η ταυτότητα κάποιου, που στο παρελθόν ήταν απόλυτα επικεντρωμένη στον εαυτό του, ξαφνικά και αμετάκλητα συνδέεται με έναν μικρό άνθρωπο έξω από τον εαυτό του. Είμαστε ακόμα εμείς – αλλά μέρος μας είναι -και θα είναι για πάντα- και «γονέας». Αυτή η νέα ετικέτα μπορεί να είναι αμήχανη, άβολη, σαν ένα νέο πουκάμισο που δεν έχει μαλακώσει αρκετά με το πλύσιμο. Δεν θα είμαστε ποτέ ξανά ο ίδιος άνθρωπος. Είναι μια σεισμική μετατόπιση που δεν μπορούμε να δούμε να έρχεται και μαζί της έρχονται κάθε είδους ευπρόσδεκτα, αλλά και ανεπιθύμητα συναισθήματα.

Η συγγραφέας Anne Lamott γράφει: «Υπάρχουν πραγματικά μέρη στην καρδιά που δεν γνωρίζετε καν ότι υπάρχουν μέχρι να αγαπήσετε ένα παιδί».  Υπάρχουν, ωστόσο, μέρη στην ψυχή μας που δεν είχαμε ιδέα ότι θα μπορούσαν να θυμώσουν τόσο πολύ, ακόμα και σε πράγματα που αργότερα φαίνονται τόσο ασήμαντα. Φυσικά, δεν ήμουν προετοιμασμένη για εκείνη την πλευρά μου πριν αποκτήσω τρία παιδιά, ένα γεμάτο σπίτι με πέντε άτομα.

Ως γονείς, πολλοί από εμάς μπορεί να νιώσουμε έντονο θυμό και να το αφήσουμε αυτό να περάσει και στα παιδιά μας. Μπορεί να νιώσουμε ενοχές και ντροπή γιατί φωνάξαμε στα ίδια παιδιά, για τα οποία θα δίναμε και τη ζωή μας ακόμα.

Η αγάπη και ο θυμός που συνδυάζονται δημιουργούν ένα μπερδεμένο μείγμα ενοχής, ντροπής και απογοήτευσης. Τύψεις, τύψεις και ξανά τύψεις και σκέψεις για το τι θα μπορούσαμε να κάνουμε διαφορετικά.

Και γιατί νευριάζουμε εύκολα και γιατί δεν κρατάμε την ψυχραιμία μας και γιατί φερόμαστε όπως φερόμαστε…

Κανένα συναίσθημα, όμως, δεν είναι κακό.

Ή μάλλον είναι ανθρώπινο, απόλυτα φυσιολογικό.

Και υγιές.

Ο θυμός πάντα βοηθούσε τους ανθρώπους να ξεσηκωθούν, να παλέψουν για την αδικία, να προστατέψουν τους αδύναμους και να αλλάξουν κατεστημένα που βλάπτουν τους άλλους. Το να νιώθουμε ένοχοι που έχουμε το συναίσθημα του θυμού είναι σαν να αισθανόμαστε ένοχοι που έχουμε χέρια – χρειαζόμαστε όλα τα μέρη του ανθρώπινου εαυτού μας.

Ωστόσο, το πώς λειτουργεί αυτός ο θυμός, μπορεί να είναι το «κακό».

Σίγουρα γνωρίζουμε καλά ότι το να θυμώνουμε με τα παιδιά μας ή με τον εαυτό μας δεν είναι η απάντηση, η λύση. 

Ποια είναι, λοιπόν, η λύση;

Το πρώτο βήμα για την αποκλιμάκωση του θυμού είναι το να κατανοήσουμε από πού προέρχεται και πώς εκδηλώνεται.

Υπάρχουν πολύ περισσότεροι λόγοι για τους οποίους θυμώνουμε από αυτούς που πιθανώς συνειδητοποιούμε. 

Κάποιοι «θυμοί» μας μπορεί να πηγάζουν από σωματικά αιτία ή και κοινωνικά.

1. Είμαστε κουρασμένοι…

Η έλλειψη ύπνου, για παράδειγμα, η εξάντλησή μας, σίγουρα παίζει σημαντικό ρόλο.

Όσο δύσκολη κι αν είναι η ανάπαυση όταν είμαστε γονιοί και ειδικά με μικρά παιδιά, τόσο σημαντική είναι. Και απαραίτητη.

Μπορούμε να πηγαίνουμε, ας πούμε, για ύπνο όσο το δυνατόν πιο νωρίς, «θυσιάζοντας» χρόνο σε οθόνες ή ακόμα και σε δουλειές στο σπίτι. Ή να βρίσκουμε μικρές στιγμές ανάσας μέσα στη μέρα.

Το να λέμε στον σύντροφό μας ότι χρειαζόμαστε λίγο χρόνο ίσως είναι δύσκολο για πολλούς γονείς, ειδικά για τις (νέες) μητέρες. 

Ένας τρόπος για να απαλλαγούμε από τον θυμό είναι να μιλάμε τακτικά με τον σύντροφό μας (ή κάποιον αγαπημένο μας φίλο) για τις σωματικές και ψυχικές μας ανάγκες και στη συνέχεια να σχεδιάζουμε πώς θα αποκτήσουμε αυτό που χρειαζόμαστε.

Γιατί και η κακή ψυχική υγεία είναι μια από τις αιτίες θυμού. Σε κάποιες περιπτώσεις, ο θυμός μπορεί να είναι σημάδι ακόμα και κατάθλιψης, άγχους, ή άλλων ιατρικών καταστάσεων για τις οποίες δεν πρέπει να κατηγορούμε τον εαυτό μας.

Ακόμα και η άσκηση και η διατροφή έχουν σημασία. Ακούγεται περίεργο; Άσχετο ίσως; Κι όμως, έχω διαπιστώσει προσωπικά πόσο ευεργετική μπορεί να είναι η άσκηση για τη διάθεσή μου. Σωματικά και ψυχικά είναι θεραπευτική.

Και δε χρειάζεται να χτυπιόμαστε στα γυμναστήρια ή να κάνουμε χιλιόμετρα. Ακόμα κι ένας χορός ή ένας γρήγορος περίπατος μπορούν να αλλάξουν τη διάθεσή μας! Γενικά, το self care (που λέγαμε και στο χωριό μου) είναι βασικό βήμα για ένα ήρεμο και ειρηνικό σπίτι.

2. Οι μη ρεαλιστικές προσδοκίες μας

Οι μη ρεαλιστικές προσδοκίες είναι ένα από αυτά που πολύ εύκολα μας δημιουργούν νεύρα. Προσδοκίες όχι μόνο για τον εαυτό μας, αλλά και προσδοκίες που έχουν οι άλλοι για εμάς.

Έχουμε αυτή την τέλεια οικογενειακή εικόνα στο κεφάλι μας και η υπάρχουσα κουλτούρα μάς την ενισχύει.  Πιστεύουμε ότι πρέπει να κάνουμε 30.000 δραστηριότητες με τα παιδιά μας, να κάνουμε διακοπές και να αγοράζουμε ρούχα όπως αυτά που βλέπουμε στα social media, να έχουμε διακόσμηση σπιτιού όπως όλοι στο Pinterest, να μαγειρεύουμε σούπερ υγιεινές συνταγές για τα «τέλεια περιποιημένα παιδιά μας» όπως βλέπουμε στο Instagram…

Όταν δεν εκπληρώνονται αυτές οι (μη ρεαλιστικές) απογοητευόμαστε, θυμώνουμε…

Ένα παιδί που «καταστρέφει» την οικογενειακή φωτογραφία λασπώνοντας το ρούχο του ή γκρινιάζοντας ή κάνοντας γκριμάτσες μπορεί ακόμα και να μας θυμώσει, κάποιες φορές.

Όταν τα παιδιά μου ήταν μικρότερα επέμεναν να φορέσουν στην πλατεία που πηγαίναμε για καφέ ακόμα και αποκριάτικη στολή. Κι εγώ έκανα σαν τρελή να τους πείσω να φορέσουν το πανέμορφο, branded σετάκι, γιατί θα γινόμουν ρεζίλι αν φορούσαν κάτι παράξενο ή παλιό.

Σκέφτηκα, όμως, στην πορεία πως αν δε φορέσουν τώρα ό,τι τους αρέσει, πότε θα τα φορέσουν; Και στο κάτω κάτω γιατί να τους βάλω σε διαδικασία να τους ενδιαφέρει τόσο πολύ η εμφάνισή τους; Περισσότερο μάλιστα από την άνεσή τους ή το προσωπικό τους γούστο. Όποιο κι αν είναι αυτό!

Για να μάθω να «απελευθερώνω» τις προσδοκίες μου, έπρεπε να μάθω να βλέπω τα παιδιά, το σπίτι και τον εαυτό μου ως έργα σε εξέλιξη. Κάτι δυναμικό, που θα χαιρόμαστε κάθε βήμα και όχι κάτι που αλλάζει με ένα κλικ.  

Έπρεπε να συνειδητοποιήσω ότι οι άγνωστοι στα social media δε διαχειρίζονται τη ζωή μου και τις επιλογές μου – αυτό είναι κάτι που το διαχειρίζομαι εγώ και μόνο εγώ.

Γι’ αυτό και έχω σταματήσει να στήνω τις φωτογραφίες μου τόσο πολύ και αφήνω και τα παιδιά να είναι ο εαυτός τους. Ακόμα κι αν βγουν έξω με ρούχα 2 νούμερα μικρότερα!!

Η κριτική των ανθρώπων είναι αυτή που μας πληγώνει περισσότερο.

Εάν δεν είμαστε προετοιμασμένοι να αντιδράσουμε θετικά, μπορεί να είναι εύκολο να «μας γυρίσει το μάτι ανάποδα» και να βάλουμε το άτομο αυτό στην black list μας.

Η αμηχανία συχνά μεταφράζεται σε θυμωμένες αντιδράσεις απέναντι στα παιδιά που φαίνεται να προκαλούν την ντροπή μας.

Πολλές φορές όταν τα παιδιά μου ήταν μικρά ένιωσα το τσίμπημα αυτό από ένα τυχαίο σχόλιο, το οποίο εισέπραττα ως επίθεση στη δική μου ικανότητα ως μαμάς. Και μπορεί να νευρίαζα με τα παιδιά μου που δε μιλούσαν όταν τα ρωτούσαν το όνομά τους ή όταν δεν ήθελαν να φύγουμε και αντιδρούσαν άσχημα. Έπρεπε να είμαι γενναία και με αυτοπεποίθηση να πω ότι αυτές ήταν οι επιλογές μας. Δεν είμαστε τέλειοι.
Αν η κριτική ήταν έγκυρη, έμαθα να λέω «συγγνώμη» για οποιαδήποτε συμπεριφορά που έβλαψε τους άλλους ή τους έφερε σε δύσκολη θέση.

Οι προσδοκίες ενός άλλου ατόμου, όμως, για το τι πρέπει να κάνω ως γονέας δεν έπρεπε να με ξαναπασχολήσουν. Δεν πρέπει να επιτρέπω (γιατί ακόμα δεν το έχω κατακτήσει πλήρως) τη διαφορετικότητά μου με το άτομο αυτό να με κάνει να θυμώσω με τα παιδιά μου.

Tweet

Όταν προκύψει μια κατάσταση που αρχίζει να μας κάνει να νιώθουμε θυμό, μπορούμε να πάρουμε μια ανάσα και να κάνουμε στον εαυτό μας μερικές ερωτήσεις, όπως:

Πόσο σημαντικό θα είναι αυτό σε πέντε χρόνια;

Τι έχει σημασία αυτή τη στιγμή;

Είναι ρεαλιστικό αυτό που περιμένω αυτή τη στιγμή;

Γιατί το περιμένω;

Ποιο είναι το χειρότερο ή το καλύτερο που μπορεί να συμβεί εδώ;

3. Το πολυάσχολο πρόγραμμά μας

Μια άλλη αιτία θυμού στους γονείς είναι το γεμάτο πρόγραμμα και η πολυάσχολη ζωή μας.
Συχνά νιώθω άγχος αν το σπίτι μου είναι ακατάστατο, αν οι εκκρεμότητές μου «ξεχειλίζουν» από το ημερολόγιό μου ή αν δεν μπαίνω καν στη διαδικασία να τα καταγράψω από το άγχος ότι δε θα τα καταφέρω…

Αν και άργησα να το συνειδητοποιήσω, αυτό από μόνο του είναι αρκετό για να έχω μόνιμα νεύρα!! Προσπαθώ ακόμα να το λύσω οργανώνοντας τα πράγματά μας, το πρόγραμμά μας και κάνοντας πολύ καλή διαχείριση χρόνου. 
Το να λέω όχι σε ορισμένα πράγματα σίγουρα με βοηθάει να κρατώ τις ισορροπίες. Αυτό μπορεί να σημαίνει:

Λιγότερες υποχρεώσεις στο ημερολόγιό μας – Όχι σε μια ακόμη δραστηριότητα

Μινιμαλισμός στο σπίτι, στα πράγματά μας και συχνό decluttering (ξεκαθάρισμα) – Όχι σε ένα ακόμη παιχνίδι ή συσκευή

4. Δεν έχουμε αποφασίσει πώς πρέπει να φερθούμε

Όταν δεν έχουμε αποφασίσει πώς πρέπει να αντιμετωπίσουμε μια κατάσταση, πολλές φορές αντιδρούμε με το «θυμικό» μας, αντιδρούμε συναισθηματικά. Μπορεί να έχουμε τις καλύτερες των προθέσεων να πειθαρχήσουμε ήρεμα τα παιδιά μας, αλλά όταν κάνουν κάτι που δεν επιτρέπεται, οι προθέσεις αυτές εξατμίζονται και μετατραπόμαστε στον Hulk!

Γιατί; Γιατί δεν είχαμε προγραμματίσει τι θα κάναμε όταν θα γινόταν το συγκεκριμένο συμβάν.

Ένα καλό σχέδιο απαιτεί συνέπεια και συνέχεια.

Επιπλέον, πιστεύω πως είναι σημαντικό (και υγιές) να δίνουμε στα παιδιά μας το βάρος να επιλέγουν τις δικές τους συνέπειες, να είναι υπεύθυνα για τις πράξεις τους. «Αν δεν ντυθείς γρήγορα, θα αργήσεις και θα πρέπει να εξηγήσεις στη δασκάλα σου γιατί άργησες.» ή «Επειδή δε σηκώνεσαι στην ώρα σου, δε θα σε ξαναξυπνήσω. Θα βάζεις μόνος σου ξυπνητήρι.».

Είναι πολύ σημαντικό να μην προσπαθούμε να λύσουμε το πρόβλημά τους αντί γι ‘αυτά και να τα ενθαρρύνουμε να βρουν από μόνα τους καλές λύσεις.

Να είμαστε περίεργοι, όχι θυμωμένοι, για το τι προκαλεί τη συμπεριφορά τους κάθε φορά.

Τις περισσότερες φορές, το συναίσθημα που κρύβεται πίσω από τον θυμό μας είναι ο φόβος. Αυτός μας οδηγεί να επιπλήξουμε γρήγορα ένα παιδί που «ξέφυγε»…

Ίσως φοβόμαστε την αποτυχία ή νιώθουμε αμήχανα που θυμώσαμε εύκολα και δεν ξέρουμε πώς να το διαχειριστούμε.

Σίγουρα, δεν είμαστε μόνο εμείς «θυμωμένη μαμά». Και σίγουρα μπορούμε να αλλάξουμε λίγο αυτήν την πορεία από το χάος στην ηρεμία.

Καθένας μας είναι διαφορετικός σαν γονιός, οπότε πρέπει να βρούμε μόνοι μας τι είναι αυτό που δουλεύει καλύτερα με εμάς. Το σημαντικό είναι το πρώτο βήμα, δηλαδή να συνειδητοποιήσουμε ότι θυμώνουμε λίγο παραπάνω από το «κανονικό».

Πρέπει να πάρουμε το χρόνο μας, να μην αντιδράσουμε σε πρώτο χρόνο.

Αν βοηθάει, ας πάρουμε βαθιές ανάσες και να μετρήσουμε μέχρι το δέκα. (αυτό το λέω και στα παιδιά μου όταν θυμώνουν: 3 βαθιές ανάσες και μετράμε μέχρι το 10)

Να αναρωτηθούμε τι θέλουμε να καταφέρουμε. Να έχουμε στο νου μας ότι στόχος μας είναι να μάθουν τα παιδιά από τις συνέπειες της πράξης τους και όχι να τα εκδικηθούμε που δεν έπραξαν σωστά.

Να μιλήσουμε όσο ήρεμα μπορούμε.

Να νιώσουν την αποφασιστικότητα και τη σιγουριά μας. Να μην επηρεαζόμαστε από το πώς νιώθουμε. Να μη νιώσουν τα παιδιά ότι επηρεάζουν τις αντιδράσεις και τη συμπεριφορά μας, ότι έχουν τέτοια δύναμη πάνω μας.

Να γνωρίζουν ότι υπάρχει συγκεκριμένο σχέδιο και συγκεκριμένη συνέπεια για κάτι που θα κάνουν (και ανάλογη με τη σοβαρότητα της πράξης ή της συμπεριφοράς τους) για να γίνουν υπεύθυνα παιδιά και υπεύθυνοι ενήλικες, αλλά και να νιώθουν ότι είμαστε πάντα δίπλα τους και τα αγαπάμε…

Καλή δύναμη και αγωνιστικούς χαιρετισμούς!